Θα εξεταστούν τα κάτωθι θέματα :

- Τα διαφορετικά πρόσωπα του πένθους

-Τα πέντε στάδια του πένθους

- Περιπεπλεγμένο πένθος

-Το πένθος σε ανίατες αρρώστιες

-Αυτοκτονία και οι επιπτώσεις της

-Μετατραυματικό στρες

-Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης

-Η συμβολή του πένθους στην αναπτυξιακή διαδικασία

-Οδηγός επιβίωσης από το πένθος και την απώλεια

-Μπορεί η απώλεια να κρύβει ευκαιρίες;

-Περιθανάτιες εμπειρίες και η σημασία τους

Οι παρουσιάσεις γίνονται στο αμφιθέατρο του 2ου Γυμνασίου Αγίας Παρασκευής , Νεαπόλεως 7,Αγία παρασκευή

Είσοδος ελεύθερη 

Υπερπροσωπική προοπτική της παγκόσμιας κρίσης

Η σημερινή παγκόσμια κρίση είναι κατ' ουσίαν μια ψυχοπνευματική κρίση. Αντανακλά το επίπεδο της συνειδησιακής εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Είναι δύσκολο, κατά συνέπεια, να φανταστούμε πως θα μπορούσε να λυθεί χωρίς μια ριζική εσωτερική μεταμόρφωση της ανθρωπότητας σε μεγάλη κλίμακα και χωρίς την αναγωγή της σε ένα ανώτερο επίπεδο συνειδησιακής ωριμότητας και πνευματικής επίγνωσης .

Τετάρτη 17 Απριλίου 2013, 20.20

Ομιλία του ψυχιάτρου θεραπευτού Γιάννη Αυγουστάτου στην

Αρμονική Ζωή, Γρίβα 23,Χαλάνδρι  

Ρητορικός Κύκλος Σάββατο 3 Νοεμβρίου, 2012

Στο πρώτο μέρος της αποψινής συνάντησης θα κάνω μια συνοπτική παρουσίαση του θέματος και των θέσεών μου. Θα δώσουμε τροφή κυρίως στο αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο , της λογικής διεργασίας. Στο δεύτερο και πιο ενδιαφέρον, θα διερευνήσουμε  διαλεκτικά τα τυχόν ερωτηματικά που θα προκύψουν, ενεργοποιώντας και τη συμπληρωματική λειτουργία του δεξιού ημισφαιρίου, δηλαδή τη συναισθηματική-διαισθητική  νοημοσύνη.   Αν καταφέρουμε αυτή την εναρμόνιση τότε, ίσως φωτίσουμε τα εξεταζόμενα ζητήματα και με μια δέσμη πνευματικής νοημοσύνης ...κάνοντας την κατανόησή μας στερεοσκοπική και ολιστική. Η δική σας λοιπόν συμμετοχή είναι καθοριστική για την καλή έκβαση του φιλόδοξου εγχειρήματος ... ....

Αν έχουμε απενεργοποιήσει τα κινητά και δέσει την προσοχή μας στο εδώ και τώρα μπορούμε να ξεκινήσουμε την πτήση μας στον διάδρομο απογείωσης ....

       1) Τι είναι η ψυχοθεραπεία;

            Πόσα είδη υπάρχουν;

       2)  Τι είναι η Αυτογνωσία;

       3)  Ποια είναι η σχέση ψυχοθεραπείας και Αυτογνωσίας;

      ---------------------------------------------------------------------------------

 Ψυχοθεραπεία είναι η θεραπεία με ψυχολογικά μέσα η οποία αποσκοπεί :

1) στην αφαίρεση, μετατροπή ή επιβράδυνση της εξέλιξης υπαρχόντων συμπτωμάτων

2) στη μεταβολή διαταραγμένων διαδικασιών συμπεριφοράς

3) στην  προαγωγή θετικής ανάπτυξης και εξέλιξης της προσωπικότητας.

Wolberg,1988

Σ' αυτόν τον ορισμό κατέληξε ο Wolberg, αφού ανέλυσε διεξοδικά 39 ορισμούς της ψυχοθεραπείας.

Σύμφωνα με τον τρίτο στόχο, η ψυχοθεραπεία δεν είναι μόνο μια διαδικασία για να μειώνει τα βάσανα της ζωής, αλλά και για να βελτιώνει την ποιότητα της ζωής. Όπως θα έλεγε ο Επίκουρος για την επίτευξη του ηδέως ζην, που είναι συνώνυμο με την αταραξία, την αοχλησία και την ευδαιμονία.

Μ'αυτή την οπτική, αντικαθιστώντας το συνθετικό «θεραπεία» (που υποδηλεί ασθένεια)  με εκείνο της «ανάπτυξης»,  μπορούμε να ισχυριστούμε ότι όσο πιο υγιής είσαι τόσο πιο πολύ ωφελείσαι από αυτή την πλευρά της ψυχοθεραπείας. Βέβαια, όπως θα δούμε, δεν περιέχουν όλα τα είδη ψυχοθεραπείας το αναπτυξιακό κομμάτι ...

Η ψυχοθεραπεία άρχισε να γίνεται της μόδας και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Παραδοσιακά βασίζεται στη λεκτική επικοινωνία ανάμεσα στον ασθενή και τον ειδικό θεραπευτή (ψυχίατρο ή ψυχολόγο), με την χρησιμοποίηση ειδικών τεχνικών, που εμπνέονται από μια συγκεκριμένη ψυχολογική θεωρία για την ανθρώπινη φύση. Υπάρχουν όμως και διάφορες δευτερεύουσες μορφές ψυχοθεραπείας που στηρίζονται στη σωματική διάσταση και την μη λεκτική έκφραση, όπως η Ραϊχική,  το ψυχόδραμα, η εικαστική, κλπ.

Πόσα είδη υπάρχουν;

Τύποι ψυχοθεραπειών

Η ψυχοθεραπεία καλύπτει έναν μεγάλο αριθμό μεθόδων θεραπείας, που κάθε μια αναπτύχθηκε από τις διαφορετικές θεωρίες για τις αιτίες των ψυχολογικών προβλημάτων και των ψυχικών διαταραχών. Υπάρχουν περισσότερα από 400 είδη ψυχοθεραπείας, αλλά μόνο μέρος από αυτά έχει βρει ευρεία αποδοχή. Οι επικρατούσες σήμερα είναι η ψυχοδυναμική (ψυχαναλυτικού τύπου), όπου κυρίαρχο ρόλο έχουν οι ασυνείδητες συγκρούσεις, η συμπεριφορική, όπου η φυσιολογική και παθολογική συμπεριφορά θεωρούνται προϊόντα μάθησης και τέλος η ανθρωπιστική/υπαρξιακή σχολή, που δίνει πρωταρχική σημασία στην ανθρώπινη ελευθερία βούλησης.

Στην Ελλάδα αυτή η τρίτη σχολή δεν έχει βρει μεγάλη εξάπλωση σε αντίθεση με δύο άλλες πιο όψιμες κατευθύνσεις : την  γνωσιακή, που εστιάζεται στις νοητικές λειτουργίες και τις κεκτημένες πεποιθήσεις, και την συστημική, που εξετάζει το άτομο στο εσωτερικό ενός συστήματος αλληλεπιδράσεων. Εφαρμογή της τελευταίας είναι η Οικογενειακή Θεραπεία.

Σε κάθε ένα από αυτά τα βασικά ρεύματα υπάρχουν διάφορες παραλλαγές και συνδυασμοί, όπως η μορφολογική Gestalt therapy, του Friz Perls,που δίνει έμφαση στη σύλληψη του ατόμου ως όλου, η συνδιαλεκτική του Eric Berne, η πελατοκεντρική (προσωποκεντρική) του Carl Rogers και η λογοθεραπεία (Logotherapy) του Victor Frankl.

Συνθετική ψυχοθεραπεία :

Ο βασικός σκοπός και η ύψιστη αξίωση κάθε έμπειρου και ικανού ψυχοθεραπευτή είναι, να διαμορφώσει ένα προσωπικό ψυχοθεραπευτικό μοντέλο το οποίο να ανταποκρίνεται στην σε βάθος προσωπική του κλινική γνώση κι εμπειρία, συλλέγοντας και ενσωματώνοντας θεραπευτικές ιδέες και τεχνικές από τις επικρατούσες ψυχοθεραπευτικές σχολές και θεωρίες. Κατά την Συνθετική Ψυχοθεραπεία, όχι μόνο είναι δυνατόν, αλλά είναι και αναπόφευκτο κάθε ψυχοθεραπευτής να οδηγείται στην δημιουργία ενός μοναδικού, προσωπικού ψυχοθεραπευτικού σχήματος, το οποίο, λαμβάνοντας υπόψη την προσωπική του ιδεολογία & θέαση της πραγματικότητας μέσα από τα μάτια του συγκεκριμένου θεραπευτή, είναι σε θέση να παρέχει ερμηνευτικούς κανόνες των μηχανισμών εξέλιξης της ανθρώπινης συμπεριφοράς, και τελικά να συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη θεραπευτική παρέμβαση, υπερβαίνοντας τα ήδη υπάρχοντα θεωρητικά μοντέλα στο χώρο της ψυχοθεραπείας. Όπως έγραψε ο Carl Jung (1928), «Αυτός είναι κι ο λόγος που συμβουλεύω κάθε νέο ψυχοθεραπευτή: μάθε καλά τις θεωρίες σου, ώστε να είσαι σε θέση να τις αφήσεις στην άκρη όταν αγγίξεις το θαύμα της ανθρώπινης ψυχής. Όχι οι (ψυχοθεραπευτικές) θεωρίες, αλλά η δική σου δημιουργική ατομικότητα είναι αυτή που θα πρέπει να παίρνει τις αποφάσεις (στην ψυχοθεραπεία)».

Σύμφωνα με την Συνθετική Ψυχοθεραπεία, καμία μεμονωμένη σχολή και μορφή ψυχοθεραπευτικής πρακτικής δεν μπορεί να είναι απολύτως αποτελεσματική, ούτε να ικανοποιεί επαρκώς τα αιτήματα όλων των ατόμων ή των συστημάτων που ζητούν βοήθεια από την ψυχοθεραπεία. Γι' αυτόν τον λόγο, η συνθετική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εξατομίκευση της θεραπευτικής πρακτικής σύμφωνα με τα αιτήματα και τις προσωπικές ανάγκες κάθε ανθρώπου που ζητά βοήθεια. Ο ψυχοθεραπευτής θέτει ως ύψιστη προτεραιότητα της δουλειάς του την διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που «εμπεριέχει» και στηρίζει με σεβασμό και βαθιά αίσθηση ειλικρινούς αποδοχής τις ανάγκες και τα αιτήματα του θεραπευόμενου. Η συνθετική προσέγγιση έχει στόχο την εξοικείωση κι εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτή σε όλες τις θεραπευτικές σχολές, ώστε να μπορεί να συνθέτει θεωρίες και τεχνικές ανάλογα με τα συμφραζόμενα της περίπτωσης του εκάστοτε πελάτη/  θεραπευόμενου. Παρόλο που αυτό ακούγεται φιλόδοξο και απαιτεί αρκετή πείρα και κατάρτιση, είναι ωστόσο ένας ιδανικός τρόπος προσέγγισης στην ψυχοθεραπεία, καθώς παίρνει τις πιο κατάλληλες θεωρητικές ιδέες και πρακτικές τεχνικές από τις βασικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις και τις συνθέτει σε ένα αμάλγαμα ειδικά προσαρμοσμένο στις θεραπευτικές ανάγκες των ανθρώπων που έχουν ανάγκη από ψυχοθεραπευτική βοήθεια.   Η σύνθεση των διαφόρων μεθόδων και τεχνικών είναι πιο αποτελεσματική όταν δεν γίνεται οριζόντια (σε ένα χαοτικό συνονθύλευμα τεχνικών) αλλά κατακόρυφα, με την έννοια της ιεράρχησης των προβλημάτων. Έτσι οι διάφορες ψυχοθεραπείες μπορούν να ταξινομηθούν σε επίπεδα, ανάλογα με τη φύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζονται και των στόχων που εστιάζονται. Οι Ασσατζιόλι-Γιούνγκ θεωρούν ζωτικής σημασίας τη συνθετική ανάλυση που θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας και την ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναμικού, πέραν της αναλυτικής φάσης της ψυχοθεραπείας.

Η Ψυχοσύνθεση είναι μια συνολική θεώρηση της ανθρώπινης ανάπτυξης που βασίζεται στην ανακάλυψη και την έκφραση του ανώτερου Εγώ.

Στην πράξη όμως έχει παρατηρηθεί ότι τα αποτελέσματα της ψυχοθεραπείας δεν φαίνεται να εξαρτώνται από τη σχολή στην οποία ανήκει ο ψυχοθεραπευτής, ούτε από την μέθοδο την οποία χρησιμοποιεί . Όσο πολύτιμα και αν είναι αυτά τα μεθοδολογικά σχήματα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην πράξη παρατηρούνται όλα τα είδη των παραλλαγών αναφορικά με τον τρόπο εργασίας των ψυχοθεραπευτών και το είδος της θεραπευτικής σχέσης. Το εύρος των ατομικών διαφορών είναι ακόμη μεγαλύτερο φυσικά στις λιγότερο συστηματοποιημένες ψυχοθεραπευτικές  σχολές .  Είναι ενδιαφέρουσα η  συστηματική προσπάθεια ανίχνευσης των στοιχείων εκείνων που είναι κοινά σε όλες τις μορφές ψυχοθεραπείαας, που για πολλούς ερευνητές είναι ενδεχομένως αυτά που παίζουν το μεγαλύτερο ρόλο.

 Μια παρόμοια έρευνα στάθηκε η αφορμή για τη δημιουργία του Νευρογλωσσικού προγραμματισμού,  NLP την δεκαετία του 1970 στην Καλιφόρνια από τον γλωσσολόγο Τζον Γκρίντερ και ο μαθηματικό Ρίτσαρντ Μπάντλερ.  Σκοπός του ήταν αρχικά να βρουν την διαφορά μεταξύ της συμπεριφοράς ανθρώπων που είναι απλώς καλοί σε κάτι και της συμπεριφοράς ανθρώπων που ξεχωρίζουν. Έτσι μελέτησαν τον τρόπο λειτουργίας των πιο επιτυχημένων ψυχοθεραπευτών ανεξαρτήτως του θεωρητικού μοντέλου που χρησιμοποιούσαν. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους οδήγησαν στη δημιουργία μιας πρακτικής και αποτελεσματικής μεθόδου λειτουργικού επαναπρογραμματισμού με πολλές εφαρμογές :  από τη συμβουλευτική και την εκπαίδευση έως τις πωλήσεις, τις διαπραγματεύσεις, το μάνατζμεντ και την αποτελεσματική ηγεσία.

Ο Νευρο-Γλωσσικός Προγραμματισμός χρησιμοποιείτε για ν' αλλάξουμε μη επιθυμητές συμπεριφορές οι οποίες μας κρατάνε μακριά από τους στόχους που θέλουμε να επιτύχουμε. Αντικαθιστούμε τις μη επιθυμητές καταστάσεις, συμπεριφορές ή και στρατηγικές με νέες οι οποίες θα υποστηρίξουν τους στόχους που θέτουμε.

Ο Judd Marmor με τον Franz Alexander μελέτησαν συστηματικά και κατέγραψαν λεπτομερώς τις ψυχοθεραπευτικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ θεραπευτών και ασθενών τους. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ψυχοθεραπεία είναι μια εκπαιδευτική διαδικασία , που είναι άσχετη με την πεποίθηση του κάθε θεραπευτή. Ο Marmor, στηριζόμενος στα πειραματικά δεδομένα που αποδεικνύουν ότι ελάχιστες παραλλαγές στα λεκτικά και μη λεκτικά μηνύματα του θεραπευτή είναι ικανά να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο της ομιλίας του ασθενή, πίστευε ότι η υποτιθέμενη ουδετερότητα του ψυχαναλυτή είναι ένας μύθος. Ο κάθε ψυχαναλυτής με τις ερωτήσεις και τις ερμηνείες του, τον τόνο της φωνής του και γενικά με τη λεκτική επικοινωνία του μεταβιβάζει, σύμφωνα με τους νόμους της μάθησης, στον ασθενή του τόσο τους στόχους της θεραπείας, όσο και το σύστημα των αξιών του.

Η θεραπευτική σχέση είναι η καρδιά της κάθε ψυχοθεραπείας. Στην προσωποκεντρική μάλιστα  θεραπεία του Κ. Ρόντζερς, είναι το Α και το Ω. Για έναν τέτοιο σύμβουλο είναι μάταιο και εκτός θέματος να παρέχει συμβουλές ή να δίνει κατευθύνσεις ή ακόμα και να κάνει ερμηνείες. Ο μόνος που γνωρίζει το καλύτερο για τον εαυτό του είναι ο ίδιος ο πελάτης και ο σύμβουλος βρίσκεται εκεί για να τον διευκολύνει να το ανακαλύψει. Σύμφωνα με τον Rogers μέσα σε κάθε άνθρωπο υπάρχει μια πανίσχυρη κινητήριος δύναμη η οποία τον ωθεί ασταμάτητα να συντηρείται, να διαφοροποιείται, να διευρύνεται, να αυτονομείται, να πραγματώνει το δυναμικό του. Αυτή η δύναμη μπορεί να καταπιεστεί και να αδρανοποιηθεί  κάτω από αντίξοες συνθήκες. Η θεραπεία δεν είναι εδώ παρά η δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου ασφάλειας και άνευ όρων αποδοχής, που επιτρέπει την ενεργοποίηση της εσωτερικής του δύναμης. 

 Βασικό στοιχείο θεραπευτικής σχέσης είναι η ενσυναίσθηση ή

συναισθηματική κατανόηση  (empathy).  Συχνά περιγράφεται ως «η ικανότητα να βλέπεις τον κόσμο με τα μάτια του άλλου», κάτι που υπονοεί ότι πρόκειται για την ανάπτυξη της ικανότητας να γνωρίζεις αυτό που κάποιος  σκέφτεται και νιώθει σε μια δεδομένη κατάσταση, χωρίς άμεση εμπλοκή, δηλαδή διατηρώντας ταυτόχρονα την αναγκαία απόσταση. Η ενσυναίσθηση αποτελεί μια ικανότητα που μαθαίνεται . Συχνά συγχέεται με την συμπάθεια, που όπως λέει η λέξη είναι μια συναισθηματική αντίδραση, άμεση και μη ελεγχόμενη, η οποία κατακλύζει το άτομο όταν αυτό ταυτίζεται με κάποιο άλλο. Για το λόγο αυτό, μπορεί να οδηγήσει σε μη αποτελεσματική παροχή βοήθειας. Σ' αυτή την  περίπτωση  αισθανόμαστε ότι οι άλλοι μας απορροφούν ενέργεια και μας εξαντλούν. Η παρεχόμενη  ενέργεια της συνταύτισης μόνο προσωρινή και επιδερμική ανακούφιση προσφέρει στο άλλο άτομο που θα επιστρέψει για νέα τροφοδοσία ...

Η ενσυναίσθηση έχει αποδεδειγμένα νευροβιολογική βάση στους λεγόμενους καθρεπτικούς  ή κατοπτρικούς  νευρώνες. Μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στον κόσμο της Νευροψυχολογίας και των Νευροεπιστημών γενικότερα είναι η προ δεκαετίας ανακάλυψη των καθρεφτικών νευρώνων (mirror neurons) αρχικά στους εγκεφάλους των πιθήκων του είδους μακάκ (macaque) και αργότερα και στον άνθρωπο. Οι νευρώνες αυτοί, οι οποίοι βρίσκονται κυρίως στον κινητικό και στον αισθητηριακό φλοιό (οπίσθιος μετωπιαίος λοβός και πρόσθιος βρεγματικός αντίστοιχα) και θεωρείται ότι έχουν κάποια άμεση σχέση με τις κοινωνικές δεξιότητες των πρωτευόντων θηλαστικών, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται: μίμηση, ενσυναίσθηση, θεωρία του νου αλλά και η ανάπτυξη της γλώσσας. Πειράματα απέδειξαν πως οι νευρώνες αυτοί πυροδοτούνται τόσο όταν οι πίθηκοι κάνανε κινήσεις π.χ. για να αρπάξουν το φαγητό τους, όσο και όταν βλέπανε κάποιον άλλο να κάνει παρόμοιες κινήσεις. Αργότερα βρέθηκε πως οι νευρώνες αυτοί διαιρούνται σε διάφορες υπο-ομάδες, καθεμιά από τις οποίες ανταποκρίνεται σε πολύ συγκεκριμένες κινήσεις.

ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ :

Τώρα θα δούμε τη σχέση ψυχοθεραπείας και φιλοσοφίας. Ως γνωστόν η ψυχολογία προήλθε από την φιλοσοφία και γρήγορα προσπάθησε να αποσχισθεί από αυτήν για να δημιουργήσει επιστημονική μεθοδολογία και προφίλ. Έτσι την θετικιστική περίοδο αναπτύχθηκε η βιολογική ψυχολογία που στηρίχτηκε κυρίως σε πειράματα με τα ζώα και μελέτησε νευροφυσιολογικές λειτουργίες και συμπεριφορές. Ακόμη και σήμερα ο συμπεριφορισμός είναι ένας κεντρικός κλάδος της ψυχολογίας με εφαρμογή και στην ψυχοθεραπεία. Οφείλουμε στο έργο του Freud την είσοδο στην περίοδο του υποσυνειδήτου και των συμβολικών αναπαραστάσεων των ψυχικών διαταραχών. Σιγά σιγά ολοκληρώνοντας ένα κύκλο η ψυχολογία σε μεγάλο βαθμό επέστρεψε στην αφετηρία της εμπλουτισμένη από το ταξίδι της με εμπειρίες και μεθοδολογικά εργαλεία. Έτσι κλείνει το χάσμα μεταξύ επιστήμης, φιλοσοφίας και μεταφυσικής, που είναι η αναζήτηση, όχι κάποιας ειδικής γνώσης, αλλά της καθαρής συνειδητότητας.

  Το περίφημο «Γνώθι σ' αυτόν» σημαίνει στην πραγματικότητα γνώρισε ποιός δεν είσαι! Όλα αυτά που μπορεί να μάθει κανείς για τον εαυτό αφορούν περισσότερο την προσωπικότητα και λιγότερο τον πραγματικό εαυτό ! Θα έπρεπε συνεπώς να λέγεται «προσωπογνωσία» και όχι αυτογνωσία. Αυτό που Είμαστε είναι Μυστήριο που βιώνεται, αλλά δεν περιγράφεται.  Η Δελφική Αυτογνωσία στοχεύει στην ευδαιμονία,  που  προϋποθέτει τον δαήμονα άνθρωπο, τον ειδήμονα, τον γνώστη (εκ του δαίω, μανθάνω, εξ ου και ο σοφός δαίμων του Σωκράτη), τον έμπειρο  επιστήμονα του Εσωτερικού Διαστήματος.

Ο Ιωάννης Νέστορος, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, λέει ότι έμαθε πολύ περισσότερη ψυχολογία στα μαθήματα των αρχαίων ελληνικών, στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, παρά στις πανεπιστημιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές! Ήδη από τον 6ο αιώνα π.χ. στα Ασκληπιεία είχαν αναγάγει σε επιστήμες την νοοθεραπεία, την εγκοίμηση στο άβατο του ναού και την μετάνοια, δηλαδή την αλλαγή του τρόπου σκέψης. Ο Σωκράτης θεωρείται από πολλούς ο ιδρυτής της ψυχοθεραπείας, αφού εισήγαγε την μαιευτική και διαλεκτική μέθοδο . Το άτομο οδηγείται να φθάσει μόνο του στη λύση του προβλήματος.

 Το ίδιο μπορούμε να ισχυριστούμε για τον Επίκτητο και τον Επίκουρο όσον αφορά την γνωσιακή ψυχοθεραπεία. Οι ρίζες όμως της αρχαιοελληνικής ψυχοθεραπείας είναι πολύ πιο βαθιές. Η ίδια η μυθολογία εμπεριέχει τόσο μια βαθιά κατανόηση των παθών της ψυχής όσο και μια οδό κάθαρσης και μετουσίωσης. Αυτή η άποψη έρχεται σε συμφωνία με τη δήλωση του Karl Jaspers (1883-1969) στο βιβλίο του γενική Ψυχοπαθολογία : « Ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να είναι παράλληλα και φιλόσοφος, είτε του αρέσει, είτε όχι ».

Δεν είναι λοιπόν παράξενο που τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ο κλάδος της φιλοσοφικής συμβουλευτικής και φιλοσοφικής ψυχοθεραπείας που έρχονται να δώσουν απαντήσεις κυρίως σε υπαρξιακά ζητήματα που δημιουργούν έντονο άγχος και ψυχολογικά αδιέξοδα. Ό υπαρξισμός αποτελεί μια από τις σηματικότερες φιλοσοφικές σχολές που επηρέασαν την ψυχολογία και την ψυχιατρική στον τομέα της ψυχοθεραπείας. Στους επιφανείς υπαρξιστές συγκαταλέγονται ο Δανός Soren Kierkegaard, ο Nitzsche, ο Dostojevsky, ο  Bergson και οι Hurssel (ιδρυτής της φαινομενολογίας) και ο μαθητής του Martin Heidegger. Από τους πιο σύγχρονους  ο  Jean Paul Sartre, ο Albert Camus και ο Victor Frankl, o Rollo May, o Paul Tilich, o Medard Boos και o Ludwing Binswanger.

Αυτό το είδος αυτογνωσίας δεν προσφέρει μόνο απαντήσεις στις βαθύτερες ανάγκες των εσωτερικών ερευνητών αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως πρακτική θεραπευτική μέθοδος.

Ο Μάνουελ Σοχ , ένας φωτισμένος Ελβετός ψυχολόγος, μυστικιστής και θεραπευτής έχει ονομάσει Time Therapy, μια μέθοδο θεραπείας που εστιάζεται αποκλειστικά στην άχρονη διάσταση της συνειδητότητας και στο δυναμικό των ανθρώπων. Σύμφωνα με τον Σοχ η αναδρομή στα τραυματικά γεγονότα  του παρελθόντος είναι αναποτελεσματική και καθηλώνει το άτομο σε μια ανακύκλωση των παλαιών προτύπων. Αναζητώντας άλλους υπευθύνους γι αυτό που είμαστε παραμένουμε εγκλωβισμένοι. Το παρελθόν γίνεται συνεχώς μέλλον. Με λίγα λόγια κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τον χρόνο για να βγει έξω από τον χρόνο. Η προσπάθεια εστίασης της προσοχής στο παρόν απαιτεί κάποιο ...μέλλον. Γι' αυτό δε μπορούμε βέβαια να καταστρέψουμε το χρόνο μέσα από το χρόνο, δε μπορούμε να καταστρέψουμε τις ψευδαισθήσεις μας, μόνο να τις αναγνωρίσουμε. Η ελευθερία δεν επιτυγχάνεται ούτε με τη φυγή σε πνευματικές new age φαντασιώσεις. Το Time Therapy ενσωματώνει Βουδιστικές και Ταοϊστικές διδασκαλίες (αλλά και σύγχρονων Δασκάλων, όπως του Κρισναμούρτι και του Όσσο) σε  δυτικές ψυχολογικές μεθοδολογίες. Η έμφαση δίνεται όχι στην ανάλυση και ερμηνεία και την καταπολέμηση των ψυχολογικών αδυναμιών, αλλά στην αποστασιοποιημένη παρατήρησή τους από την άχρονη διάσταση της συνειδητότητας, στην οποία εδράζονται τα χαρίσματα και το δυναμικό του ανθρώπου. Προϋπόθεση είναι η αποδέσμευση από αυτό που ονομάζουμε  «εγώ», ή τη στενή αίσθηση που έχουμε για τον εαυτό μας. Ο κάθε άνθρωπος είναι κάτι πολύ ευρύτερο από το νου. Ο νους περιορίζεται στο χρόνο και αυτός ο περιορισμός είναι η κύρια αιτία της μιζέριας μας. Δεν υπάρχουν προβλήματα έξω από τον χρόνο, ζώντας στο εδώ και τώρα!  H ίδια η προσπάθεια της αλλαγής ενισχύει και κρυσταλλώνει την προσωπική ιστορία με τα προβλήματά της. Χρειάζεται μόνο κατανόηση αυτού που συμβαίνει για να ξεφύγουμε από την στενή προοπτική της ταύτισης και να έρθουμε σε επαφή με το απεριόριστο-άχρονο διάστημα των δυνατοτήτων μας. Βλέπουμε ότι υπάρχει σύμπτωση απόψεων τόσο με τον Γιουνγκ όσο και με τον Assagioli, που προείδαν τη θεραπευτική αξία της επέκτασης της συνειδητότητας και της ενσωμάτωσης των δημιουργικών ενεργειών που αποκαλύπτονται.

Ο Κεν Γουίλμπερ  στο βιβλίο του Ψυχολογία της απελευθέρωσης, πραγματοποιεί μια διερεύνηση και σύνθεση ολόκληρου του φάσματος  της συνείδησης, δηλαδή τους διαφορετικούς, πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε ν΄απαντήσουμε στο ερώτημα «ποιος είμαι;».

Δεν υπάρχει ένα, αλλά πολλά επίπεδα ταυτότητας για ένα άτομο, και δεν έχει νόημα να αποφανθεί κάποιος αν κάποιο επίπεδο είναι «σωστότερο», «ακριβέστερο», ή πιο «αληθινό». Ο Wilber περιγράφει συνοπτικά πέντε κύριους τύπους ή επίπεδα ταυτότητας, αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπάρχουν ποικιλίες/ αποχρώσεις (κάτι σαν το φάσμα του ουράνιου τόξου). Έτσι λοιπόν, η φυσιολογική μας συνειδητότητα (δηλαδή αυτό που φέρνει πρόχειρα στο νου του ο καθένας όταν προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα «Ποιος είμαι;») δεν είναι παρά ένας τύπος μέσα σ' ένα σύνολο διαφορετικών μορφών συνειδητότητας. Η πιο διευρυμένη μορφή είναι η «κοσμική» ή «ενοποιημένη» συνείδηση. Ωστόσο, «τεμαχίζουμε» την εμπειρία μας και υψώνουμε φράγματα (διαχωριστικές γραμμές) στη συνείδησή μας, γύρω από τα οποία στήνονται «διαμάχες» (συγκρούσεις, άγχη, οδύνες, απελπισίες), γεγονός που οδηγεί στην αποξένωση από τον ίδιο μας τον εαυτό και στη δέσμευση ενέργειας. Η αντίστροφη πορεία (διεύρυνση της συνείδησης με την υπέρβαση των φραγμάτων) οδηγεί στην απελευθέρωση και την αυτοπραγμάτωση.

Ποιοι είναι οι γνωστότεροι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι ορίζουν τις διαχωριστικές γραμμές;

Η πιο συχνή διαχωριστική γραμμή είναι αυτή του δέρματος: το παγκόσμιο αποδεκτό όριο της διαχωριστικής γραμμής εαυτός /μη εαυτός. Ένα ακόμα όριο μέσα στον συνολικό οργανισμό είναι ο δυαδισμός ψυχής και σώματος (η βάση του δυτικού πολιτισμού). Τέλος, το άτομο πολλές φορές τοποθετεί διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε όψεις της δικής του ψυχής. Εκεί, η γραμμή πυρός βρίσκεται μέσα στην ίδια του την «ψυχή, γιατί ταυτίζεται μόνο με ορισμένες όψεις της ψυχής του (με την περσόνα), ενώ αισθάνεται το υπόλοιπο τμήμα της σαν «μη εαυτό», μια ξένη απόμακρη και τρομακτική περιοχή (σκιά)

Το άτομο έχει τη δυνατότητα να χαρτογραφήσει ξανά την ψυχή του και να βρει μέσα του περιοχές που θεωρούσε απίθανες, ανέφικτες ή ανεπιθύμητες. Εφόσον διαφορετικός τρόπος προσέγγισης είναι κάθε φορά ο κατάλληλος για να υπάρξει πρόσβαση σε διαφορετικό επίπεδο, υπάρχει και σύντομη αναφορά στις προσπάθειες του ανθρώπου να μελετήσει αλλά και να θεραπεύσει τις διαφορετικές «αποξενώσεις» του εαυτού, π. χ. η ψυχανάλυση, η διαδρασική ανάλυση, η ψυχολογία του εγώ, ο μπιχεβιορισμός κ.α. αφορούν το φράγμα που διαχωρίζει το «εγώ» στη σκιά και στην περσόνα, η θεραπεία «Γκεστάλτ», η υπαρξιακή ανάλυση, η λογοθεραπεία, η βιοενεργητική ανάλυση κλπ. είναι η κατάλληλοι τρόποι πρόσβασης στο διαχωρισμό του συνολικού οργανισμού σε «νου» και «σώμα», ενώ η ψυχολογία του Γιουνγκ και οι ανατολικές φιλοσοφίες (ινδουισμός βεντάτα, μαχαγιάνα, εσωτερικός ισλαμισμός, εσωτερικός χριστιανισμός, ταοϊσμός, ιουδαϊσμός κ.α.) στοχεύουν στη ενοποιημένη συνείδηση (εδώ το άτομο νιώθει πως είναι ένα με το σύμπαν, ο πραγματικός του εαυτός ταυτίζεται με ολόκληρη τη δημιουργία). Η ενοποιημένη ή κοσμική συνείδηση, είναι, κατά τον συγγραφέα η φύση και η ουσιαστική κατάσταση όλων των αισθανόμενων όντων.

Τα περισσότερα από τα προβλήματά μας είναι προβλήματα φραγμάτων. Ο τρόπος με τον οποίο αγωνιζόμαστε συνήθως για να επιλύσουμε αυτά τα προβλήματα είναι η προσπάθειά μας να απαλείψουμε το ένα μέλος του ζεύγους. Προσπαθούμε π.χ. να εξαφανίσουμε το κακό, το φόβο, την αδυναμία κλπ., κι έχουμε την τάση να αντιμετωπίζουμε το φράγμα σα να είναι κάτι πραγματικό. «Ο παράδεισος ερμηνεύεται γενικά όχι σαν σημείο υπέρβασης των αντιθέτων, αλλά σαν τόπος συσσώρευσης όλων των θετικών τμημάτων των ζευγών των αντιθέτων». Ωστόσο, όλα τα αντίθετα (μέρα/ νύχτα, επιτυχία/αποτυχία, ζωή/θάνατος, καλό/κακό, παρελθόν/μέλλον, υποκείμενο/αντικείμενο, δομή/λειτουργία κ.α.), - πέραν του ότι «το θετικό ορίζεται μόνο με όρους του αρνητικού»- μοιράζονται μεταξύ τους μια υπονοούμενη ταυτότητα (όπως το κοίλο και το κυρτό, ή η αγορά και η πώληση, είναι αδιαίρετες όψεις του ίδιου συμβάντος). Τα αντίθετα μπορούν να γίνουν συμπληρωματικές όψεις της μίας και αυτής πραγματικότητας (Βον  Μπερτάλανφι).

Ο άνθρωπος που θέλει να απελευθερωθεί από την ψευδαίσθηση των αντιθέτων, δε βάζει πια το ένα αντίθετο να παλεύει με το άλλο, αλλά αναζητά ένα κέντρο συνείδησης που να τα υπερβαίνει και τα δυο. («Η απελευθέρωση δεν είναι απελευθέρωση από το αρνητικό, αλλά απελευθέρωση από όλο το ζεύγος των αντιθέτων», Μπαγκαβάντ Γκιτά). Η αποκάλυψη της χωρίς φράγματα πραγματικότητας, σημαίνει απλά να δούμε όλα τα φράγματα σαν ψευδαισθήσεις. Με αυτό τον τρόπο η διαμάχη δεν επιλύεται αλλά διαλύεται.

Υπάρχουν πολλά είδη ψυχοθεραπειών, όπως η ψυχαναλυτική (που βασίζεται στην θεωρία του Freud), η γνωσιακή- συμπεριφορική, η διαπροσωπική, η συστημική, η οικογενειακή,  κ.λ.π Η ψυχοθερπεία μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική. 

Mέχρι  πρόσφατα η πνευματική ζωή αποτελούσε αντικείμενο ενασχόλησης των θρησκειών, των μεταφυσικών φιλοσοφιών και των διαφόρων εσωτερικών συστημάτων, ανατολικής κυρίως προέλευσης. Ο διχασμός γνώσης και αξιών οδήγησε την επιστήμη σε μια αποκλειστικά τεχνοκρατική-μηχανιστική αντίληψη του κόσμου, με αποτέλεσμα την απάνθρωπη αναλγησία μπροστά στις τραγικές συνέπειες των εφαρμογών της. Από την άλλη, οι οργανωμένες θρησκείες στέκονται συχνά εμπόδιο στην επιστημονική εξέλιξη, που την αντιμετωπίζουν με καχυποψία, ενώ ισχυρίζονται ότι κατέχουν την απόλυτη αλήθεια στα πνευματικά ζητήματα. Τις τελευταίες δεκαετίες προωθείται με δύναμη μια βαθιά αλλαγή στη φιλοσοφία της επιστήμης, που διευρύνει τους ορίζοντές της και επαναπροσδιορίζει τους στόχους της. Πολλές από τις έννοιες που μέχρι τώρα θεωρούνταν ότι ήταν αποκλειστική περιουσία των θρησκειών, σήμερα έχουν αποκτήσει φυσιοκρατικό χαρακτήρα, δηλαδή βρίσκονται μέσα στη δικαιοδοσία της επιστημονικής έρευνας. Βρίσκεται σε εξέλιξη στη Δύση η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης συστηματικής και εμπειρικά δομημένης γενικής ψυχολογίας, που περιλαμβάνει τα βάθη, αλλά και τα ύψη της ανθρώπινης φύσης. Το ανθρωπιστικό πρότυπο της ψυχικής υγείας δεν είναι πια ο μέσος, νευρωτικά προσαρμοσμένος άνθρωπος, αλλά ο ολοκληρωμένος, αυτοπραγματωμένος  ή εξατομικευμένος άνθρωπος. Αυτό το είδος του ανθρώπου έχει ενεργοποιήσει και αναπτύξει όλες τις πλευρές του σε μέγιστο βαθμό ( συμπεριλαμβανομένης και της πνευματικής του διάστασης) και έχει εναρμονιστεί με το σύμπαν.

Η Υπερπροσωπική ψυχολογία ανήκει στο μεγάλο φάσμα της Ανθρωπιστικής ψυχολογίας ( Humanistic Psychology), που έχει καθιερωθεί πλέον σαν μια εναλλακτική δυνατότητα απέναντι στην "αντικειμενική" συμπεριφορική (μηχανομορφική) ψυχολογία και στον ορθόδοξο φροϋδισμό. 

Ο A.Maslow υποστηρίζει ότι η νέα αυτή τάση στην ψυχολογία αποτελεί μια επανάσταση, με την ίδια έννοια που έκαναν επαναστάσεις ο Γαλιλαίος, ο Δαρβίνος, ο Φρόϋντ και ο Μαρξ, δηλαδή εισάγοντας νέους τρόπους αντίληψης και σκέψης, νέες εικόνες του ανθρώπου και της κοινωνίας, νέες συλλήψεις της ηθικής και των αξιών. Σαν "τρίτη δύναμη" στη σύγχρονη ψυχολογία ενδιαφέρεται για θέματα που έχουν περιορισμένη θέση στις υπάρχουσες θεωρίες και συστήματα, π.χ. αγάπη, δημιουργικότητα, ύπαρξη, γίγνεσθαι, παιχνίδι, αυθορμητισμός, αυτονομία, υπευθυνότητα, νόημα, δικαιοσύνη, υπερβατική εμπειρία, έκσταση, αυτοπραγμάτωση και άλλα σχετικά θέματα. Αυτή η προσέγγιση εκφράζεται στα κείμενα ψυχολόγων και ψυχιάτρων όπως οι G.Allport, A.Angyal, R.Assagioli, J.Bugental, L.Binswanger, M.Boss, V.Frankl, E.Fromm, K.Goldstein, K.Horney H.Hartmann, W.James, R.Laing, R.May A.Maslow, J.Moreno, C.Moustakas, G.Μurphy, F.Perls, C.Rogers, P.Tillich, K. Wilber και πολλών άλλων, καθώς και σε ορισμένα από τα κείμενα των C.Jung, A.Adler και των υπαρξιακών φαινομενολόγων.

Ο Μaslow διακρίνει τρεις τομείς ή επίπεδα σ'αυτή τη Γενική Ψυχολογία :

α) Την ψυχολογία «Ε», που αναφέρεται στην ψυχολογία των ελλείψεων και των παθολογικών καταστάσεων.

β) Την ψυχολογία «Γ» ( του γίγνεσθαι), που ασχολείται με την πορεία της ανάπτυξης των δυνατοτήτων του ατόμου, προς το τρίτο επίπεδο.

γ) Την ψυχολογία «Υ» ( της ύπαρξης), που μελετά τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά των αυτοπραγματωμένων ανθρώπων που εκλαμβάνονται ως το ιδανικό ψυχικό πρότυπο. Κατ'ουσίαν η ψυχολογία «Υ» είναι διαπροσωπική και Υπερπροσωπική καθ'όσον ο ολοκληρωμένος άνθρωπος έχει διευρύνει τα όρια της ατομικής του συνείδησης , ώστε να ταυτίζεται με τον Όλο. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται « Κοσμική Συνείδηση» ή « Υπέρτατη Ταύτιση», και τον συνδέει με ένα κόσμο που βρίσκεται πέρα από τον συμβατικό χωρόχρονο. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν πως ένας τέτοιος τύπος εμπειρίας ή γνώσης βρίσκεται στο κέντρο κάθε μεγάλης θρησκείας, τον Ινδουισμό, τον Ταοϊσμό, τον Βουδισμό, τον Χριστιανισμό, τον Ισλαμισμό και τον Ιουδαϊσμό. Έτσι, μπορούμε να μιλήσουμε δικαιολογημένα για την «υπερβατική ενότητα των θρησκειών». Η υπερπροσωπική ψυχολογία επιβεβαίωσε πως χωρίς το διατομικό και το υπερβατικό γινόμαστε άρρωστοι, βίαιοι, μηδενιστές και απαθείς. Ο άνθρωπος χρειάζεται κάτι "μεγαλύτερο από τον ίδιο" για να νοιώθει δέος απέναντί του και να του αφοσιώνεται με μια καινούργια νατουραλιστική, εμπειρική και όχι αναγκαστικά εκκλησιαστική έννοια, όπως περιέγραψαν περίφημα o H.Thoreau, o W.Whitman, o William James και ο John Dewey.

Η ψυχαναλυτική θεωρία και ο συμπεριφορισμός ανήκουν στο πρώτο βασικό επίπεδο της Γενικής Ψυχολογίας. 

Σύμφωνα με τον Φρόϋντ υπάρχει ψυχολογικός ντετερμινισμός ή εσωτερική αιτιοκρατία. Κάθε συμπεριφορά, δηλαδή, υπακούει σε ορισμένα εσωτερικά αίτια (ένστικτα, ενορμήσεις), τα οποία "έλκουν" το άτομο σε δράση. Το συμπεριφοριστικό μοντέλο υποστηρίζει την εξωτερική αιτιοκρατία, δηλαδή ότι εξωτερικές ή περιβαλλοντικές δυνάμεις (ερεθίσματα) "ωθούν" την ανθρώπινη συμπεριφορά. Είναι προφανές, με βάση αυτές τις απόψεις πως το άτομο πάρα πολύ λίγα θα μπορούσε να κάνει για να ελέγξει την συμπεριφορά του, μια και το σενάριο γράφεται, διαμορφώνεται ή κατευθύνεται μηχανιστικά από άλογες εσωτερικές και τυχαίες εξωτερικές δυνάμεις.

Αντίθετη απέναντι σ' αυτές τις απαισιόδοξες θεωρίες στέκεται η ανθρωπιστική ψυχολογία που αντλεί ένα σημαντικό μέρος της φιλοσοφίας της από τον υπαρξισμό. Η υπαρξιακή ψυχολογία δεν δέχεται την εφαρμογή της αρχής της αιτιότητας, που χρησιμοποιείται στις φυσικές επιστήμες, στην ψυχολογία. Επίσης απορρίπτει τον θετικισμό, τον ντετερμινισμό και τον υλισμό. Θεωρεί ότι η ψυχολογία δεν μοιάζει με τις άλλες επιστήμες και γι' αυτό χρειάζεται να εφαρμόζει την δική της μέθοδο, που είναι η φαινομενολογική ανάλυση, και να στηρίζεται στις δικές της αρχές, όπως είναι : η ύπαρξη μέσα στον κόσμο, η ελευθερία, η υπευθυνότητα, η αυτοϋπέρβαση και άλλες που προέρχονται από την οντολογία του Heidegger. Στο σύνολό τους, οι περισσότερες φιλοσοφίες και θρησκείες, ανατολικές ή δυτικές, έχουν διχοτομήσει τον άνθρωπο, διδάσκοντας ότι ο καλύτερος τρόπος για να γίνει κανείς "ανώτερος" είναι να αποποιηθεί και να κατανικήσει το "κατώτερο". O ανθρωπιστικός υπαρξισμός αντιτάσσεται στον δυϊσμό του υποκειμένου (νους) και του αντικειμένου (σώμα, περιβάλλον), υποστηρίζοντας την ενότητα του ατόμου-μέσα-στον κόσμο. Οι άνθρωποι υπάρχουν, είναι μέσα στον κόσμο, αλλά παράλληλα επιθυμούν και μπορούν να υπερβούν τον κόσμο! Αυτό κατά τον Binswanger δεν σημαίνει να ελπίζουν παθητικά σε κάποιο εξωγήινο παράδεισο, αλλά να ξεπεράσουν εδώ και τώρα τα ίδια τους τα συνειδησιακά φράγματα. Και εδώ ακριβώς υπεισέρχεται η έννοια της υπευθυνότητας του ανθρώπου που συμβαδίζει με την ελευθερία του. Ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται από μια ενεργητική και όχι παθητική στάση απέναντι στη ζωή, που είναι μια συνεχής σειρά αποφάσεων, μέσα από τις οποίες αυτοκαθορίζεται. O Σαρτρ και άλλοι μιλούν για τον "εαυτό σαν έργο". Επιλέγει αδιάκοπα μεταξύ του να προχωρήσει μπροστά προς το άγνωστο ή να πάει προς τα πίσω, προς τη γνωστή ρουτίνα και το εύκολα προβλεπόμενο παρελθόν. Εάν επιλέξει το status quo θα βιώσει την υπαρξιακή ενοχή (αίσθημα χαμένων ευκαιριών) και θα ζήσει μια ζωή μη αυθεντική. Ένας μη πραγματωμένος άνθρωπος βρίσκεται, λίγο πολύ, σε εξαρτημένη θέση και προσπαθεί να εξασφαλίσει την απαραίτητη ενέργεια για την επιβίωσή του μέσα από ένα σκληρό αγώνα για δύναμη και εξουσία.

Ο E.Fromm υποστηρίζει ότι το κάθε άτομο στην προσπάθειά του να προσαρμοστεί μέσα στην κοινωνία υιοθετεί ένα κοινωνικό τύπο, πιστεύοντας ότι έτσι θα δώσει λύση στο πρόβλημα της μοναξιάς του και θα του εξοικονομήσει την απαιτούμενη ενέργεια. Αυτό οδηγεί συνήθως στις διάφορες μορφές του μη παραγωγικού κοινωνικού τύπου που είναι ο υποτακτικός, ο εκμεταλλευτής, ο σαδιστής, ο μαζοχιστής και ο αυτόματος τύπος. Αναγκαστικά, ο άνθρωπος αυτός που παρακινείται από τις ελλείψεις του, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κυβερνάει τον εαυτό του ή ότι ελέγχει τη μοίρα του. Είναι έρμαιο στην κριτική και την επιδοκιμασία των άλλων. Πρέπει να συμμορφωθεί με τις επιθυμίες, τους κανόνες και τις ιδιοτροπίες τους, από φόβο μήπως υπονομεύσει τις πηγές του. Αυτό το είδος γεμάτης άγχους εξάρτησης γεννά επίσης εχθρότητα, που μειώνει ακόμα περισσότερο την ελευθερία.

Υγιής κοινωνικός τύπος είναι μόνο αυτός της παραγωγικής αγάπης, που εκφράζεται από το Αυτοπραγματωμένο άτομο. Όσο ένας άνθρωπος πλησιάζει προς την ιδανική αυτή κατάσταση, τόσο γίνεται λιγότερο εξαρτημένος και περισσότερο αυτόνομος και αυτοκατευθυνόμενος. Οι καθοριστικοί παράγοντες που τον κυβερνούν είναι τώρα πρωταρχικά εσωτερικοί, μάλλον, παρά κοινωνικοί και συνδέονται με την ανάπτυξη. Είναι οι νόμοι της δικής του βαθύτερης φύσης, οι ικανότητές και τα ταλέντα του, οι δημιουργικές του τάσεις, η ανάγκη να γνωρίσει τον εαυτό του, να ολοκληρώσει το δυναμικό του και να επιτελέσει την αποστολή του, που είναι υπηρεσία και ακτινοβολία. Εφ' όσον εξαρτάται λιγότερο από τους άλλους ανθρώπους, παρουσιάζει και λιγότερη απογοήτευση, λιγότερο άγχος και λιγότερη επιθετικότητα. Χρειάζεται λιγότερο τον έπαινο και την στοργή τους. Αυτονομία ή σχετική ανεξαρτησία από το περιβάλλον σημαίνει επίσης σχετική ανεξαρτησία από τις αντίξοες συνθήκες, όπως η κακοτυχία, τα χτυπήματα της μοίρας και η στέρηση. Οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζει ο προσωπικός εαυτός, ο βαθύτερος τα υπερβαίνει και παραμένει ανέγγιχτος, όπως ο βυθός του ωκεανού, όταν η επιφάνεια μαστίζεται από αφρισμένα κύματα. Τον γαλήνιο υπερπροσωπικό μάρτυρα, που βρίσκεται στο "μάτι του κυκλώνα", τον ανακαλύπτει στην υπέρβαση της ταύτισης με όλα τα αντικείμενα: φυσικά, νοητικά ή συναισθηματικά. Κάνει ότι και οποιοσδήποτε καθρέφτης, ο οποίος αντανακλά τέλεια και αμερόληπτα οτιδήποτε περάσει από μπροστά του, χωρίς να κατακρατά τίποτε. Ο υγιής αυτός τύπος δεν ανταποκρίνεται ασφαλώς στις συμβατικές νευρωσικές απαιτήσεις της κοινωνίας του, που συχνά τον αντιμετωπίζει με καχυποψία αν όχι με καθαρή εχθρότητα, καθ' ότι όχι μόνο δεν εντάσσεται στο γενικό πλαίσιο, αλλά της καθρεπτίζει όλες τις αντιφάσεις και τα κακώς κείμενα. Αυτή η αποδέσμευση από τον κόσμο και τις πιέσεις του δε σημαίνει ασφαλώς έλλειψη επαφής μ' αυτόν. Αντίθετα μάλιστα! Όταν ένα άτομο παρακινείται από τις ελλείψεις, η εξάρτηση από τους άλλους χρωματίζει έντονα και περιορίζει την ελευθερία των διαπροσωπικών σχέσεων. Το να βλέπει κανείς τους ανθρώπους πρωταρχικά σαν "ικανοποιητές των αναγκών" του ή σαν πηγές παροχής απόλαυσης, είναι μια επικίνδυνη αφαίρεση. Τα στοιχεία που δεν συνδέονται με τις ανάγκες του, είτε παραβλέπονται, είτε θεωρούνται βαρετά, εκνευριστικά, απειλητικά. Η αντικειμενική, ολιστική αντίληψη της μοναδικότητας ενός ανθρώπου καθίσταται δυνατή, μόνο όταν δεν απαιτούμε τίποτα από αυτόν, μόνο όταν δεν τον χρειαζόμαστε πιεστικά. Η απτή, αισθητική αντίληψη-απόλαυση, ολόκληρης της ανθρώπινης ύπαρξης, είναι πολύ περισσότερο εφικτή για εκείνους που αυτοπραγματώνονται (ή σε στιγμές αυτοπραγμάτωσης). Η επιδοκιμασία, ο θαυμασμός και η αγάπη βασίζονται τότε στα εγγενή χαρακτηριστικά του άλλου και όχι στην χρησιμότητά του. Αυτό το είδος αγάπης ονομάζεται <<αγάπη χωρίς ανάγκες>>.

Η ανάγκη για αγάπη, όπως την έχουν μελετήσει διάφοροι ερευνητές (Bowlby, Spitz, Levy) είναι συχνά μια "ασθένεια έλλειψης", μια ακόρεστη δίψα προσοχής, επιβεβαίωσης, ελέγχου και ασφάλειας. Το υγιές ολοκληρωμένο άτομο, μη έχοντας αυτές τις ελλείψεις να αναπληρώσει, δε χρειάζεται να δέχεται αγάπη παρά μόνο σε σταθερές μικρές δόσεις συντήρησης και μπορεί ακόμα και να κάνει χωρίς αυτές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κλινικές μελέτες υγιών ανθρώπων δείχνουν ότι παρόλο που χρειάζονται λιγότερο να παίρνουν αγάπη, είναι περισσότερο ικανοί να δίνουν αγάπη. Κατ' αυτή την έννοια είναι άνθρωποι γεμάτοι αγάπη, που ακτινοβολούν φυσικά και με ανιδιοτέλεια γύρω τους.

Σύμφωνα με την ανθρωπιστική θεώρηση, η ανθρώπινη φύση δεν είναι διόλου τόσο κακή, όσο έχει θεωρηθεί. Η καταστροφικότητα, ο σαδισμός, η σκληρότητα, η κακία κ.λ.π., δεν είναι εγγενείς ιδιότητες, αλλά μάλλον βίαιες αντιδράσεις ενάντια στη ματαίωση όχι μόνο των βασικών, αλλά και των γνήσια ανθρώπινων αναγκών, που πηγάζουν από την ιδιαιτερότητα της φύσης του : ανάγκη ενότητας με τα άλλα όντα, ανάγκη δημιουργίας, νοήματος, αυτοπραγμάτωσης, υπέρβασης.. Ο  υπερπροσωπικός  πυρήνας αυτής της Φύσης διέπεται από σοφία και αν του επιτρέψουμε να καθοδηγήσει τη ζωή μας, θα γίνουμε υγιείς, δημιουργικοί και ευτυχισμένοι. Αν η θεμελιώδης αυτή αρχή δεν γίνει αποδεκτή ή καταπιεστεί, τότε το άτομο, αργά ή γρήγορα, θα αρρωστήσει. Αυτή η βαθύτερη φύση δεν είναι τόσο πιεστική όσο τα ένστικτα. Είναι διακριτική και ντελικάτη και σκεπάζεται εύκολα από τη συνήθεια, την κοινωνική πίεση και τις εσφαλμένες τάσεις απέναντί της. Αν και φαινομενικά αδύναμη, δεν εξαφανίζεται τελείως ούτε στο διαταραγμένο άτομο. Έστω και αν την αρνείται κάποιος, εκείνη επιμένει υπόγεια, πιέζοντας μέχρι να πραγματωθεί.

Η μελέτη Ολοκληρωμένων ατόμων μπορεί να μας διδάξει πολλά για τα σφάλματά μας, για τα σημεία στα οποία υστερούμε, για τις σωστές κατευθύνσεις προς τις οποίες πρέπει να αναπτυχθούμε.

Πριν ακόμη αρχίσει το κύριο έργο της ανάπτυξης και για να υπάρξουν βαθιά, γερά θεμέλια στο οικοδόμημα, πρέπει να προηγηθεί η φάση της μεταστροφής, κατά την οποία το άτομο επαναπροσδιορίζει την πορεία του, κάνοντας στροφή 180 μοιρών. Από τη στάση του έχειν (και καταναλώνειν), σ' εκείνη του Είναι, όπως λέει ο Fromm. Αυτό η νέα κατεύθυνση προσφέρει ένα αυθεντικό νόημα σκοπό στη ζωή του ανθρώπου, οργανώνει τις ψυχικές του δυνάμεις και οδηγεί το άτομο έξω από το υπαρξιακό κενό και την επαναληπτική μηχανικότητα.

Συντελεσθείσα η μεταστροφή, το άτομο είναι πλέον έτοιμο για την κύρια μαθητεία-θεραπευτική διαδικασία. και την μύηση-εξοικείωση σε καινούργιες γνώσεις και επιγνώσεις, μέσα από καθοδηγούμενες βιωματικές εμπειρίες.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάδυση της αληθινής φύσης είναι, αρχικά, η εναρμόνιση όλων των στοιχείων της προσωπικότητας.  Εάν ένα οποιοδήποτε μέρος παραληφθεί, αυτό θα λειτουργήσει ανασταλτικά και θα προσπαθήσει να εξοικονομήσει ενέργεια από τα ανεπτυγμένα τμήματα. Ο Yung αναγνώρισε στη μεσαιωνική αλχημεία την αλληγορική περιγραφή αυτής της μεταμορφωτικής εμπειρίας. Το  Magnum Opus, το Μεγάλο Έργο που αναλάμβαναν, είχε σαν κύριο σκοπό την παρασκευή "χρυσού", δηλαδή την αποκάλυψη εκείνου του πολύτιμου τμήματος της ανθρώπινης ύπαρξης, που παραμένει αναλλοίωτο.

Το συλλογικό ασυνείδητο, η πιο χαρακτηριστική έννοια της γιουνγκικής θεωρίας, εξασκεί μια κατευθυντική  και επιλεκτική δράση πάνω στη συμπεριφορά του ατόμου. Επ' αυτού χτίζονται το εγώ και το προσωπικό ασυνείδητο. Αποτελεί την κοινή παγκόσμια ψυχική κληρονομιά και εκφράζεται μέσα από συμβολικές σκεπτομορφές, τα αρχέτυπα, που πιέζουν να εκφραστούν στη συνειδητή ζωή. Ο Yung ονομάζει Ταυτό ή Εαυτό ένα αρχέτυπο που εκφράζει τον αγώνα του ανθρώπου για ενότητα και αναπαριστάται διαμέσου διαφόρων συμβόλων, το πιο σημαντικό των οποίων είναι το Mandala ή μαγικός κύκλος. Στην ανατολική παράδοση το Mandala είναι ένα σύνθετο γεωμετρικό σχήμα που απεικονίζει την Ενόητα και την Ολοκλήρωση. Το Ταυτό είναι το κεντρικό, ιδεατό σημείο της ολοκληρωμένης προσωπικότητας, γύρω από το οποίο περιστρέφονται όλα τα άλλα συστήματα. Η εκθρόνιση του εγώ από το κέντρο της προσωπικότητας και η μετακίνησή του στο Ταυτό είναι ο σκοπός της εξελικτικής πορείας που ο Yung ονόμασε εξατομίκευση. Το Ταυτό είναι στη βάση εκείνης της συμπεριφοράς που σπρώχνει τον άνθρωπο να αναζητά την Ολότητα, ειδικά μέσα από θρησκευτικές και μεταφυσικές οδούς. Οι αυθεντικές θρησκευτικές εμπειρίες αντανακλούν τις ποιότητες του Ταυτού, ενώ οι μορφές του Χριστού και του Βούδα αποτελούν τις πιο τέλειες εκφράσεις αυτού του αρχέτυπου. « Για το χριστιανό, το έργο της λύτρωσης είναι μια πράξη από τον άνθρωπο που χρειάζεται τη λύτρωση, για να τιμηθεί ο λυτρωτρής Θεός, ενώ η αλχημιστική μεταμόρφωση είναι έργο του ανθρώπου-λυτρωτή που αφιερώνεται στην υπηρεσία της θείας παγκόσμιας ψυχής, που κοιμάται μέσα στην ύλη και περιμένει τη λύτρωση». Γιάννης Αυγουστάτος Ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής

Βιβλιογραφία :

Abraham H. Maslow, Ψυχολογία της Ύπαρξης, Δίοδος, 1995

Αbraham H. Maslow, Θρησκείες, Αξίες και Εκστατικές Εμπειρίες, Δίοδος, 1994.

Rollo May, Existential Psychology, Random House, 1961.

Carl Jung, Η Ολοκλήρωση της προσωπικότητας, Σπαγείρια,1989.

Εrich Fromm, Η Υγιής κοινωνία, Μπουκουμάνης,1973.

Κen Wilber, Ψυχολογία της Απελευθέρωσης, Ιάμβλιχος, 1990.

William James, Oι παραλλαγές της Θρησκευτικής Εμπειρίας, Printa, 1999.

Roberto Assagioli, Psychosynthesis : A Manual of Principles and Techniques, Hobbs, Dorman, 1965.

Viktor E.Frankl, Un Significato per L'Esistenza, Citta Nuova,1983.

Fritzof Capra, H Κρίσιμη Καμπή, Ωρόρα,1984.

Την Τετάρτη  4 Δεκεμβρίου 2013, θα γίνει διάλεξη στην Αρμονική Ζωή, Γρίβα 23 Χαλάνδρι, με θέμα  Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΤΑΡΩ, μια παρεξηγημένη Ατραπός Αυτογνωσίας. Ώρα έναρξης 20.30 Είσοδος ελεύθερη

Το Ταρό της Μασσαλίας, που επίσης ονομάζεται "το Μασσαλιώτικο" ή "το Γαλλικό", είναι ένα από τα πιο παλιά που υπάρχουν, και ίσως το πιο παραδοσιακό. Έγινε ευρύτερα γνωστό τον εικοστό αιώνα από την έκδοση που σχεδίασε ο Paul Marteau, αλλά η αυθεντική του μορφή θεωρείται αυτή που ζωγράφισε ο Nikolas Conver το 1760 . Αυτή την τελευταία θα χρησιμοποιήσουμε στην παρουσίαση, στην αποκαταστημένη του έκδοση, από τον Alejandro Jodorowsky και τον Ρhilippe Camoin, απόγονο της Μασσαλιώτικης οικογένειας που τυπώνει τις κάρτες από 1760. Σύμφωνα με έναν από τους θρύλους , κάποιοι μελετητές έχουν την άποψη ότι το Ταρό γεννήθηκε στη ζώνη του ποταμού Νείλου ή τη Μικρά Ασία και έφτασε στη Γαλλία από το μεσογειακό λιμάνι της Μασσαλίας.

« Αν κάποιος είναι αναγκασμένος να ζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μια σκοτεινή φυλακή ή σ' ένα απομονωμένο νησί, τότε οι κάρτες Ταρό είναι το μόνο που χρειάζεται για να του δίνει έμπνευση».  Eliphas Levi

https://www.facebook.com/events/356287991184109/

Λόγω της ιδιαίτερης δυσκολίας, των ποικίλων εκδοχών, των φανταστικών μυθευμάτων   και του μεγάλου όγκου της βιβλιογραφίας  που προσπαθεί να εξιχνιάσει το κρυμμένο μυστικό των Ταρώ, η αποψινή διάλεξη, μπορεί να θεωρηθεί ως μια πρόγευση, μια εισαγωγή στην μελέτη της φιλοσοφίας, που περιέχουν. Εν τούτοις πιστεύω ότι θα δοθούν μερικά σημαντικά κλειδιά που θα μπορέσουν να φανούν χρήσιμα σε όποιον στη συνέχεια μελετήσει με υπομονή τους συμβολισμούς και τη διδασκαλία των Ταρώ. Ξεκαθαρίζω αμέσως ότι δεν θα μας απασχολήσει καθόλου η μαντική χρήση των καρτών. Είναι γνωστό ότι πολλοί που ασχολούνται επαγγελματικά με την αστρολογία διαβάζουν και τα Ταρώ, αλλά τυχαία ανακάλυψα ότι υπάρχουν και προβλέψεις Ταρώ για τα ζώδια!...

 Εμείς θα  προσεγγίσουμε τα Ταρώ ως ιερογλυφικές παραστάσεις, που στο σύνολό τους αποτελούν ένα συνεπές εγχειρίδιο αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης. Για το λόγο αυτό ο τίτλος της αποψινής παρουσίασης είναι «Ο Δρόμος των Ταρώ» , μια παρεξηγημένη μέθοδος Αυτογνωσίας.

Η μυθολογία των Ταρώ

Η προέλευση της τράπουλας Ταρό χάνεται μέσα στην ομίχλη του παρελθόντος και καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου και μυθευμάτων... Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήρθε από την Κίνα ή την Κορέα όπου και δημιουργήθηκε τον 10ο ή τον 11ο αιώνα, κάποια άλλοι πως είναι ινδικής προέλευσης και την έφεραν μαζί τους οι Τσιγγάνοι. Δεν έχουμε όμως καμία απόδειξη χρησιμοποίησης των Ταρώ από τους τσιγγάνους πριν από τον 20ο αιώνα. Πριν από αυτό, οι μόνες καταγεγραμμένες μέθοδοι μαντείας των τσιγγάνων είναι η χειρομαντεία και η απλή τράπουλα. Κάποιοι πως αποτελεί την Κιβωτό της Καβαλιστικής  ή και της Αιγυπτιακής σοφίας. Στο βιβλίο του «Το κλειδί των απόκρυφων από τη δημιουργία του κόσμου», γραμμένο το 1540 ο Guillaume Postel, αποκαλύπτει ότι τα Ταρώ δεν είναι άλλο από μια εκλαϊκευμένη έκδοση του βιβλίου του Τοτ, αποτελούμενο αρχικά από 78 εγχάρακτες πλάκες  καθαρού χρυσού ιερογλυφικά και συμβολικά σχέδια που περιλάμβαναν όλη τη γνώση για το παρελθόν αλλά και το μέλλον. Δύο αιώνες αργότερα (1781) ο Court de Gebelin (Κουρτ ντε Ζεμπελέν (1725-1784 μ.Χ., Γάλλος μελετητής και ελευθεροτέκτονας { French Swiss Protestant clergyman and occultist Antoine Court}), στο μνημειώδες έργο του  "Ο αρχέγονος  κόσμος»,  επαναδιατύπωσε την θεωρία ότι τα Ταρό προέρχονται από την Αίγυπτο έχοντας κρυμμένα μέσα τους μεγάλο κομμάτι της Αιγυπτιακής Σοφίας. Σε ένα απόσπασμα του βιβλίου του γράφει :

"Αν κανείς ακούσει την δήλωση ότι υπάρχει ακόμα σήμερα ένα έργο των αρχαίων Αιγυπτίων, ένα από τα βιβλία που σώθηκαν, από τις φλόγες που κατέστρεψαν τις έξοχες Βιβλιοθήκες τους, ένα βιβλίο που περιέχει τις πιο γνήσιες δοξασίες τους πάνω σε ενδιαφέροντα θέματα, ασφαλώς χωρίς αμφιβολία ο καθένας θα ανυπομονούσε να γνωρίσει ένα τέτοιο πολύτιμο και παράξενο βιβλίο. Και αν καλά γνωστό στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, και ότι για αρκετούς αιώνες βρισκόταν στα χέρια του καθένα, τότε αναμφίβολα η έκπληξη μας θα μεγάλωνε. Αλλά η έκπληξη μας θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν μας έλεγαν ότι ποτέ κανείς δεν υποψιάστηκε ότι ήταν Αιγυπτιακό, ότι έχουμε αυτό το βιβλίο χωρίς στην πραγματικότητα να το κατέχουμε, ότι ποτέ κανένας δεν προσπάθησε να αποκρυπτογραφήσει μια σελίδα του και ότι ο καρπός μιας έξοχης σοφίας θεωρείται απλώς σαν μια συλλογή υπερβολικών εικόνων οι οποίες από μόνες τους δεν σημαίνουν τίποτε απολύτως.. Κι όμως γεγονός είναι υπερβολικά αληθινό, αυτό το Αιγυπτιακό βιβλίο, μοναδικός επιζών των έξοχων βιβλιοθηκών τους υπάρχει σήμερα, είναι επίσης τόσο καλά γνωστό ώστε δεν υπάρχει μορφωμένος άνθρωπος που να μην καταδέχθηκε να του ρίξει μία ματιά, αλλά κανένας πριν από μας δεν μάντεψε ποτέ την ένδοξη καταγωγή του. Αυτό το βιβλίο είναι οι κάρτες των  ΤΑΡΟ...." Το 1781 με την έκδοση του βιβλίου αυτού άρχισε να δίνεται σημασία στα Ταρό, τα οποία υπήρχαν χωρίς να έχουν καμία αξία.Ο Κριστιάν στο έργο του "Ιστορία της Μαγείας" συμφωνεί επίσης πάνω στην ιδέα της Αιγύπτου. Ο συγγραφέας μας βάζει να παρακολουθήσουμε μια μύηση του Όσιρη. Στη συνέχεια μπαίνουμε στις κρύπτες της μεγάλης Πυραμίδας της Μέμφιδας όπου ο μυούμενος υφίσταται τρομερές δοκιμασίες που τον οδηγούν σε μια γαλαρία της οποίας οι διπλοί τοίχοι έχουν δύο παραστάδες, δώδεκα από την κάθε μεριά με είκοσι δύο ταμπλό διακοσμημένα με ιερογλυφικές εικόνες. Αυτά είναι τα πρότυπα του Ταρό.

Το άτομο που πρόκειται να γίνει δεκτό περνάει μέσα από αυτές τις εικόνες οι οποίες παρουσιάζουν τη μυστική δοξασία των αρχιερέων. Καθώς περπατάει, ένας φύλακας των μυστικών συμβόλων του δίνει εξηγήσεις που αποτελούσαν την καθοδήγηση του αρχάριου στη μύηση.

Σύμφωνα με την άποψή του, τα μυστικά ιερογλυφικά ήρθαν σε εμάς από τον τελευταίο μυημένο ο οποίος πρέπει να πήρε ένα αντίγραφο από τον τοίχο του βιβλίου του Ερμή (Τοτ) και εγκατέλειψε βιαστικά το ιερό καθώς τον καταδίωκαν οι Χριστιανοί. Αυτά τα αντίγραφα που πρέπει να είχαν φτιαχτεί πάνω σε φορητά πλαίσια, πέρασαν στους Γνωστικούς και ύστερα στους Αλχημιστές από τους οποίους και τα κληρονομήσαμε εμείς.

Δυστυχώς δεν υπάρχουν αρχαιολογικές  ανακαλύψεις που να επιβεβαιώνουν παρόμοιους ισχυρισμούς, που ομολογουμένως είναι πολύ γοητευτικοί και προσθέτουν ένα άρωμα μυστηρίου στην προέλευση των Ταρώ. Ένας γάλλος έμπορος (κομμωτής), ο Jean-Baptiste Alliette (1738 - 1791),( , είχε γράψει το 1770 ένα βιβλίο με οδηγίες για τη μαντική χρήση των απλών καρτών. ("Etteilla, or a Way to Entertain Yourself With a Deck of Cards") . Όταν διάβασε το βιβλίο του Court de Gebelin , γοητεύτηκε και το 1788 σχεδίασε μια δεσμίδα από κάρτες «Ταρώ του Etteilla»,  Grand Etteilla, όπως κατά τη γνώμη του έπρεπε να ήταν οι αρχικές αιγυπτιακές. Ο πονηρός Γάλλος, δεν περιορίστηκε σ' αυτό, άρχισε να τις χρησιμοποιεί ως μέθοδο μαντικής. Υπήρξε ο πρώτος επαγγελματίας ταρολόγος.  Άνοιξε ένα πολύ επικερδές γραφείο μαντικής όπου διάβαζε το μέλλον και έδινε συμβουλές σε συναισθηματικά και επιχειρηματικά θέματα . Ο Etteilla δημοσίευσε τις ιδέες του σχετικά με την αντιστοιχία μεταξύ ταρώ, αστρολογίας, τα τέσσερα στοιχεία και τους τέσσερις χυμούς του Ιπποκράτη. Έκτοτε τα ταρώ , που μέχρι τότε ήταν απλές κάρτες παιχνιδιού, άρχισαν να χρησιμοποιούνται ως μαντική μέθοδος. Ο Γάλλος αποκρυφιστής ιερέας Alphonse Louis Constant, γνωστότεροwς σαν Eliphas Levi ,λόγω της αντιστοιχίας του αριθμού 22 (Μεγάλη Αρκάνα) με τον αριθμό των γραμμάτων του Εβραϊκού αλφαβήτου υποστήριξε ότι προέρχονται από τους Καβαλιστές. Λέει ο Λεβί:

" Όταν η κυριαρχία του ιερατείου έφτασε στο τέλος της, όταν όλα τα μαντεία του κόσμου σώπασαν μπροστά στο Λόγο του ανθρώπου, μιλώντας μέσω του στόματος του πιο αγαπητού και πιο ευγενούς των σοφών ανθρώπων, όταν η κιβωτός χάθηκε, το ιερό βεβηλώθηκε και ο ναός καταστράφηκε, τότε τα μυστήρια του "Εφοδ" και των "Τεραφίμ" τα οποία δεν χαράσσονταν πια πάνω στο χρυσό και στις πολύτιμες πέτρες, γράφτηκαν ή μάλλον χαράχτηκαν από λίγους σοφούς Καμπαλιστές πάνω σε ελεφαντόδοντο, σε περγαμηνή, σε ασήμι και σε βερνικωμένο δέρμα και τέλος πάνω σε απλά χαρτιά. Τα οποία πάντα η επίσημη Εκκλησία υποψιαζόταν ότι περιέχουν το επικίνδυνο κλειδί των μυστηρίων της. Ο ίδιος είχε κάνει την ακόλουθη βαρυσήμαντη δήλωση : « Αν κάποιος είναι αναγκασμένος να ζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μια σκοτεινή φυλακή ή σ' ένα απομονωμένο νησί, τότε οι κάρτες Ταρό είναι το μόνο που χρειάζεται για να του δίνει έμπνευση». Αυτή η τοποθέτηση υποστηρίζει την άποψη ότι τα Ταρώ μπορούν να ειδωθούν ως εικονογραφημένο βιβλίο μιας παγκόσμιας συμβολικής φιλοσοφίας και κοσμολογίας.  Μια  συμβολική αναπαράσταση της δομής και ανάπτυξης της ανθρώπινης ψυχής, στην πορεία της προς την ολοκλήρωση.

Προϊστορία

Τον 13ο και 14ο αιώνα οι Ιταλοί προτιμούσαν τις συνθέσεις που απεικόνιζαν μια σειρά θεμάτων, έτσι δημιουργήθηκαν τα "naibi" (βλ.λ.) οι αθώες κάρτες τις οποίες συνιστούσαν ηθικολόγοι όπως ο Μορέλι το 1393. Στο τέλος του 14ου αιώνα οι πρώτες εκπαιδευτικές κάρτες οδήγησαν στην επινόηση των παιγνιόχαρτων τα οποία αποδίδονται στον Φρανσουά Φίμπια που πέθανε το 1419. Η ιδέα των αριθμητικών χαρτιών (άσσος δύο τρία κλπ) φαίνεται να δόθηκε στους παίκτες από τα ζάρια, ενώ το σκάκι τους πρόσφερε τις φιγούρες (Βασιλιάς, Βασίλισσα, και Ιππότης).

Η πιο παλιά ευρωπαϊκή τράπουλα που είναι σήμερα γνωστή χρονολογείται το 14ο αιώνα.

Τι μπορεί όμως να σκεφτεί κανείς για τα 22 χαρτιά που είναι αρχαιότερης προέλευσης από τα άλλα;  Λέγεται ότι αυτές οι παράξενες συνθέσεις αναπαράχθηκαν το 1392 από τον Ζακεμέν Γκριγκονέ "για την ικανοποίηση του βασιλιά Κάρολου ΣΤ", αλλά φαίνεται ότι ήταν ήδη γνωστές στον Ραμόν Λούλε, ένα αλχημιστή μοναχό που έζησε από το 1234 εώς το 1315. Η αρχαιότερη πλήρης δεσμίδα των ταρώ που διασώζεται ολόκληρη , σχεδιάστηκε το 1422 από έναν ιταλό καλλιτέχνη, τον Bonifacio Bembo. Είναι γνωστή ως Κάτρες Βισκόντι , από το όνομα της οικογένειας του Δούκα του Μιλάνου , που της παρήγγειλε.  Το ίδιο αμφιλεγόμενες είναι και οι προσπάθειες της εξήγησης της λέξης Ταρό. Μερικοί υποστηρίζουν πως η ονομασία οφείλεται στον ποταμό Ταρό της Β. Ιταλίας, στην οποία μάλιστα πρωτοεμφανίστηκε, άλλοι πως προέρχεται από την σανσκριτική λέξη taru που σημαίνει δεσμίδα, άλλοι από τις Αιγυπτιακές λέξεις Tar (δρόμος) και Ro (βασιλιάς) δηλαδή βασιλικός δρόμος.

Αυτή η ομίχλη μυστηρίου καλύπτει ακόμη και τις ερμηνείες αυτού του "παιχνιδιού". Ανεξαρτήτως της πραγματικής προέλευσης των Ταρώ , αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το περιεχόμενο των  μηνυμάτων  που μεταβιβάζουν,  τα οποία, για όποιον μπορεί να τα αποκρυπτογραφήσει, αποτελούν έναν οδηγό στην πορεία του προς την αυτοπραγμάτωση.  Η Γνώση έχει τις ρίζες της στο άχρονο και περιοδικά αναφύεται κάτω από εξωτερικά νέα μορφή, μεταφέροντας όμως τις ίδιες συνειδητοποιήσεις της αιώνιας Σοφίας. Η αξία λοιπόν της οδού των Ταρώ δεν αντλείται από την επιβεβαίωση ή μη των ιστορικών καταβολών της, αλλά από την βιωματική επαλήθευση των οδηγιών της από κάθε ειλικρινή ερευνητή.  Η κατανόησή του θα έρθει μόλις μπορέσει κανείς να κάνει τα σύμβολα να μιλήσουν, αυτά που ξεπερνούν κάθε ομιλία σε ευφράδεια, γιατί σου επιτρέπουν να βρεις το "χαμένο λόγο",  δηλαδή την αιώνια ζώσα σκέψη, της οποίας αυτά αποτελούν την αινιγματική έκφραση. Η αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών της σιωπηλής σοφίας, που είναι κοινά στους στοχαστές όλων των εποχών, στις θρησκείες, τους μύθους και την ποιητική δημιουργία,  θα μας κάνει να αποκαλύψουμε ιδέες που βρίσκονται σε αρμονία και αφορούν  ερωτήματα, τα οποία απασχολούσαν πάντα τον ανθρώπινο νου. Με έναν ποιητικό τρόπο τα σύμβολα μας αποκαλύπτουν ιδέες οι οποίες είναι υπερβολικά αιθέριες ώστε να υποβληθούν στον περιορισμό των λέξεων. Υπάρχουν μερικά πράγματα τόσο λεπτοφυή που πρέπει κανείς να τα νιώσει και να διαισθανθεί. Η γνώμη μου είναι ότι το Ταρώ που μας έχουν  κληροδοτηθεί , έχει σχεδιαστεί από τους σοφούς αλχημιστές του μεσαίωνα, οι οποίοι άντλησαν με τη σειρά τους έμπνευση από αρχαιότερες πηγές που είναι σχεδόν αδύνατον να εντοπιστούν  με ακρίβεια, αλλά αυτό δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία. Σε μια εποχή που η σχολαστικιστική θεολογία ήταν η μοναδική που είχε δικαίωμα στη λεκτική έκφραση, οι δάσκαλοι της εσωτερικής σοφίας στράφηκαν προς μια μυστική γλώσσα που θα εμπόδιζε την πρόσβαση στους αμύητους  και θα προστάτευε τους αναζητητές από  ιεροεξεταστικούς κινδύνους . Τέτοια ήταν η γλώσσα της αλχημείας αλλά και η εικονογραφημένη διδασκαλία των Ταρώ. Η υπεροχή των συμβόλων έναντι του γραπτού λόγου είναι ότι επιτρέπουν  πολυδιάστατες και πολύπλευρες ερμηνείες, ανάλογα με το επίπεδο συνειδητότητας αυτού που τα μελετά. Όπως λένε οι Κινέζοι, που χρησιμοποιούν ιδεογραφήματα : « Μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις». Οι κάρτες των Ταρώ, μοιάζουν θα λέγαμε με ένα προβλητικό ψυχολογικό τεστ, στο οποίο ο καθένας μπορεί να δει κομμάτια του εαυτού του. Όσο διευρύνει κάποιος την συναιδητότητά του τόσο καινούργια και βαθύτερα νοήματα μπορούν να αναβλύσουν, από τον στοχασμό πάνω σε κάθε κάρτα, που λειτουργεί ως ένα είδος διαλογιστικής μαντάλας. Όπως θα δούμε στη συνέχεια ολόκληρη η σειρά των 22 καρτών των Μεγάλων Αρκάνων, μπορούν να ειδωθούν ως μια μεγάλη  πολυδιάστατη μαντάλα.

ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ΤΟΥ ΤΑΡΟ

Είναι γνωστό πια ότι οι δύο παλαιότερες εκδόσεις αυτού του παιχνιδιού που έχουμε χρονολογούνται το 1470 και το 1485, αλλά μπορεί κανείς να υποθέσει ότι ο χαράκτης εκείνης της εποχής το εμπνεύστηκε από αρχαιότερο πρότυπο.

Στην πραγματικότητα μπορούν να βρεθούν άπειρες εκδοχές του Ταρό, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Το Αιγυπτιακό Ταρό, το Ταρό της Μασσαλίας, το Ταρό Rider, το εσωτερικό Ταρό, το καβαλιστικό, το αστρολογικό κλπ.

Το Ταρό της Μασσαλίας, που επίσης ονομάζεται "το Μασσαλιώτικο" ή "το Γαλλικό", είναι ένα από τα πιο παλιά που υπάρχουν, και ίσως το πιο παραδοσιακό. Έγινε ευρύτερα γνωστό τον εικοστό αιώνα από την έκδοση που σχεδίασε ο  Paul Marteau,αλλά η αυθεντική του μορφή θεωρείται αυτή που ζωγράφισε ο Nikolas  Conver το 1760 .  Αυτή την τελευταία  θα χρησιμοποιήσουμε στην αποψινή παρουσίαση, στην αποκαταστημένη  του έκδοση, από τον Alejandro Jodorowsky και τον Ρhilippe Camoin, απόγονο της  Μασσαλιώτικης οικογένειας που τυπώνει  τις κάρτες από 1760.   Σύμφωνα με ένα από τους θρύλους που προανέφερα, κάποιοι μελετητές έχουν την άποψη ότι το Ταρό γεννήθηκε στη ζώνη του ποταμού Νείλου ή τη Μικρά Ασία και έφτασε στη Γαλλία από το μεσογειακό λιμάνι της Μασσαλίας.

Το Ταρό Rider που οφείλει το όνομα του στον εκδότη του, γεννήθηκε στη Αγγλία το 1910. Ο συγγραφέας του, Arthur Edward Waite, δέχθηκε κριτική επειδή άλλαξε την εκδοχή κάποιων Aρκάνα.  'Άλλαξε την παραδοσιακή εικόνα του χαρτιού του Ήλιου του Μασσαλιώτικου Ταρό, όπου μπορούσε κανείς να δει δύο παιδιά σε ένα μόνο παιδί καβάλα σε άλογο μέσα σε δάσος. Το Ταρό Rider επηρέασε σοβαρά τους μεταγενέστερους σχεδιαστές Ταρό.

Μπροστά στην πρόκληση αυτού του μεγάλου μυστικού πολλοί αποπειράθηκαν να σχεδιάσουν τράπουλες και πολλές από αυτές έχουν μείνει και στην Ιστορία. Όλοι προσπάθησαν να αποδώσουν όσο καλύτερα μπορούσαν την δική τους άποψη, αποκάλυψη. Πολλοί από αυτούς ήταν καλλιτέχνες, ψυχολόγοι κλπ.

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες ο Σαλβαντόρ Νταλί σχεδίασε πανέμορφα τραπουλόχαρτα. Από τους ψυχολόγους η Αγγλίδα ψυχαναλύτρια Liz Greene οπαδός της σχολής του Jung, δημιούργησε το Μυθικό Ταρό, εμπνευσμένη από τους μύθους και τις ελληνικές τραγωδίες.  Έχουν δημιουργηθεί εκατοντάδες ευφάνταστες  παραλλαγές, που εμπνέονται από διάφορες φιλοσοφικές και μεταφυσικές προσεγγίσεις.

Οι κάρτες του  Ταρό χωρίζονται σε 2 ξεχωριστές κατηγορίες. 22+56= 78

1. Στις 22 κάρτες ή Μεγάλη Αρκάνα (στα Λατινικά "Αρκάνα" σημαίνει μυστικό) επίσης οι κάρτες αυτές ονομάζονται και "Farots". Αυτή η ομάδα χαρτιών χρησιμοποιούταν για εντελώς διαφορετικό σκοπό από το παιχνίδι, γι αυτό και πολλοί (όπως Ισπανοί παίχτες) τα αφαιρούσαν εντελώς από την τράπουλα. Οι φιγούρες της Μεγάλης Αρκάνας διατηρούν μια συγκεκριμένη σειρά που είναι η εξής: Ο Τρελός, Ο Μάγος, Η Ιέρεια, Η Αυτοκράτειρα, Ο Αυτοκράτορ, Ο Ιεροφάντης, Οι Εραστές, Το Άρμα, Η Δύναμη, Ο Ερημίτης, Ο Τροχός, Η Δικαιοσύνη, Ο Κρεμασμένος, Ο Θάνατος, Η Εγκράτεια, Ο Διάβολος, Ο Πύργος, Το Άστρο, Η Σελήνη, Ο Ήλιος, Η Κρίση, Ο Κόσμος. Μερικοί τον τρελό τον τοποθετούν στο τέλος.

2. Και στην άλλη κατηγορία που είναι 56 χαρτιά διαιρούμενα σε 4 δεκάδες (από τον άσσο μέχρι το δέκα)  και τέσσερις τετράδες με φιγούρες που περιλαμβάνουν τον Βασιλιά, τη Βασίλισσα, τον Ιππότη και τον Βαλέ (ή Υπηρέτη). Δηλαδή συνολικά έχουμε 14 Κούπες, 14 Σπαθιά, 14 Μπαστούνια και 14 Καρώ (ή Πεντάλφες).

1η: Ράβδος- Μπαστούνια. Είναι το ραβδί των ευχών ή η μαγική ράβδος, το σκήπτρο της ανδρικής κυριαρχίας, το έμβλημα της αρσενικής αναπαραγωγικής δύναμης.. Αντιστοιχεί στη Δράση και συμβολίζει την σεξουαλική και δημιουργική Ενέργεια. Στοιχείο του η φωτιά. Στο σώμα αντιστοιχεί στην γεννητική περιοχή .

2η: Κύπελλο-Κούπες. Πανάρχαιο σύμβολο της δεκτικότητας και της Αγάπης, της γυναίκας. Η φανταστική αλλά και φυσική  Μητέρα. Το Άγιο Δισκοπότηρο.Το άνοιγμα  της καρδιάς, ο μυστικισμός.  Στοιχείο τους το νερό και στο σώμα αντιστοιχεί στο θώρακα και την καρδιά.

3η: Σπαθί-Σπαθιά. Συμβολίζει τη διανοητική ενέργεια. Η γλώσσα, η σκέψη, οι έννοιες, οι ιδέες. Το ξίφος, η λεπίδα του θαυματοποιού η οποία διαγράφει το σχήμα ενός σταυρού και έτσι μας θυμίζει τη γόνιμη ένωση των δύο αρχών, της αρσενικής και της θηλυκής, τη συγχώνευση και τη συνεργασία των αντιθέτων, Η λεπίδα συμβολίζει ακόμη μια διεισδυτική δράση σαν αυτή του Λόγου ή του Υιού. Στοιχείο του ο αέρας και στο σώμα αντιστοιχεί στο κεφάλι.

4η: Denari (νομίσματα) Καρά- Πεντάκτινος. Συμβολίζει την υλική Ενέργεια. Το σώμα, την υγεία, τον υλικό χώρο, την τροφή, το σπίτι, τα χρήματα.  Ένας πεντάπλευρος δίσκος σαν σημάδι στήριξης, θέλησης και δύναμης, συμπυκνωμένο υλικό πνευματικής δράσης, σύνθεση που φέρνει την τριάδα στη μονάδα. Στοιχείο του η γη και στο σώμα αντιστοιχεί στα πόδια.

Το όνομα Ταρό αποδίδεται μόνο κατ' επέκταση σε όλα τα χαρτιά 22+56.  Αυστηρά μιλώντας, ο όρος αναφέρεται στα 22 χαρτιά. Τα μικρά αρκάνα αναφέρονται  σε πιο γήινες υποθέσεις.

Αρχικά οι κάρτες ονομάστηκαν «carte da trionfi» που σημαίνει «κάρτες των θριάμβων». 100 χρόνια μετά την πρώτη τους εμφάνιση, αλλάζουν όνομα σε «tarocchi» που είναι ένα λογοπαίγνιο του «carte da trionfi» και χρησιμοποιήθηκε για να τις ξεχωρίσουν από ένα παιχνίδι με απλή τράπουλα που παίζονταν εκείνη την εποχή και που επίσης λέγονταν «θρίαμβοι». Η Γερμανική προφορά του «tarocchi» είναι «tarock» και η Γαλλική «tarot».

Η απλή τράπουλα λέγεται ότι επηρεάστηκε από τα Ταρώ στην δημιουργία της, «καταργώντας» όμως τις Μεγάλες Αρκάνες, εκτός από τον Τρελό (Joker). Η απλή τράπουλα όμως παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ευρώπη περίπου 50 χρόνια πριν από τα Ταρώ και προέρχεται από το Ισλάμ. Αρχικά εμφανίζεται να διαχωρίζονται οι κάρτες της τράπουλας σε σχέδια με κούπες, σπαθιά, νομίσματα και ράβδους (μπαστούνια), και πολύ αργότερα πήραν τα σχήματα που τώρα γνωρίζουμε (καρδιά, τριφύλλι, ρόμβος, φτυάρι) αλλά διατήρησαν τις αρχικές ονομασίες, με εξαίρεση τα «νομίσματα» που έγιναν «καρό». Η αρχική τράπουλα αποτελούνταν επίσης από 4 Βασιλιάδες και 8 αντρικές φιγούρες ιπποτών, αλλά όχι Τρελό. Μάλλον λοιπόν δεν επηρεάστηκε η τράπουλα από τα Ταρώ, αλλά τα Ταρώ από την τράπουλα.

Η Μεγάλη Αρκάνα των Ταρώ είναι εμφανώς επηρεασμένη από την ευρωπαϊκή αναγεννησιακή ιεραρχία (Αυτοκράτωρ, Αυτοκράτειρα, Ιεροφάντης, Μάγος, Τρελός κλπ.),  από την αστρολογία (Ήλιος, Σελήνη, Άστρο) αλλά και από τις ευρωπαϊκές θρησκευτικές φοβίες (ο Διάβολος). Οι εικονογραφήσεις επίσης για αυτές τις φιγούρες είναι πέρα για πέρα ευρωπαϊκές.

Η Μεγάλη Αρκάνα θεωρείται το κυρίως «διάβασμα» και η Μικρή λειτουργεί σαν βοηθητική. Επίσης, ιστορικά αναφέρεται ότι η Μικρή Αρκάνα προστέθηκε αργότερα στα Ταρώ και οι παραδοσιακές κάρτες δεν την περιέχουν. Πολλοί είναι αυτοί που δεν την χρησιμοποιούν, είναι όμως σίγουρα ένα επιπρόσθετο βοήθημα που δίνει κάποιες λεπτομέρειες που η Μεγάλη Αρκάνα ίσως να μην μπορεί να δώσει. Η μεγάλη Αρκάνα αποτελείται από πολύ ισχυρά αρχέτυπα, σχετικά απρόσιτα στην καθημερινότητά μας. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι συμβολίζει το μακρύ ταξίδι της ψυχής προς την ολοκλήρωση. Αντίθετα, με την μικρή Αρκάνα προσγειωνόμαστε στην καθημερινότητα έχοντας να αντιμετωπίσουμε πολύ πιο οικείες καταστάσεις.

Οι Μεγάλες Αρκάνες παρουσιάζονται σε δύο σειρές των δέκα καρτών με επικεφαλής τον Τρελό και τελευταία τον Κόσμο. Μερικοί τοποθετούν τον τρελό στο τέλος Πρώτη δεκάδα : η οριζόντια πορεία; δημιουργία και ανάπτυξη του Εγώ στηριζόμενο στα θεμελιώδη ανθρώπινα χαρακτηριστικά (του συλλογικού ασυνειδήτου). Θα λέγαμε ότι αποτελούν Μυήσεις στα Μικρά Μυστήρια. Δεύτερη δεκάδα: Η κάθετη πορεία της ατομικής μεταμόρφωσης; Μεγάλα Μυστήρια. Ο ήρωας μας έχοντας χτίσει την ατομική του ταυτότητα και έχοντας θριαμβεύσει στον κόσμο των εξωτερικών φαινομένων μέσα από τον συναγωνισμό και τον αγώνα για επιβίωση, πλέον αρχίζει το ταξίδι της εσωτερικής ανάπτυξης όπου θα έρθει αντιμέτωπος με πολλά θηρία.

Δομή και αριθμολογία των Ταρώ

Οι περισσότεροι συγγραφείς βιβλίων για τα Ταρώ, περιορίζονται να περιγράφουν την μία κάρτα μετά την άλλη, χωρίς να φαντάζονται τις Αρκάνες  στο οργανικό τους σύνολο ! Είναι σαν να μελετάς ξεχωριστά κάθε όργανο, ξεκομμένο από το υπόλοιπο σώμα. Για να κατανοήσουμε  το μέρος πρέπει να έχουμε μια συνολική θεώρηση του συνόλου των καρτών, ως ένα είδος μαντάλας. Σύμφωνα με τον Γιούνγκ η μαντάλα είναι μια αναπαράσταση της ψυχής : οι κυκλικές μορφές , εν γένει, συμβολίζουν την φυσική ολότητα, ενώ οι τετράγωνες απεικονίζουν την συνειδητοποίηση  αυτής της ολότητας. Για την ινδουιστική παράδοση η μαντάλα, σύμβολο του εσωτερικού ιερού διαστήματος, βωμός και ναός, είναι ταυτόχρονα μια απεικόνιση του κόσμου και της θεϊκής τάξης. Μια εικόνα που μπορεί να οδηγήσει αυτόν που διαλογίζεται επάνω της, στην εσωτερική αποκάλυψη. Ακολουθώντας αυτή τη σκέψη μπορούμε να τακτοποιήσουμε τις κάρτες σαν μια μαντάλα διαλογισμού, με μια ματιά. Οι κάρτες δίνουν άπειρες δυνατότητες τοποθετήσεων, χωρίς καμία να διεκδικεί την μεγαλύτερη τελειότητα . Αρχικά μπορούμε να τοποθετήσουμε τις κάρτες με ζυγό αριθμό (θεωρούνται παθητικές)στα αριστερά μας και εκείνες με μονό (ενεργητικές) στα δεξιά μας. Ο Jodorowsky, που το χρησιμοποιεί σαν μια μορφή ψυχοθεραπείας (την ταρολογία) , δημιούργησε ένα είδος σβάστικας, σύμβολο της  δημιουργικής δίνης, γύρω από ένα κέντρο.   Σύμφωνα με τη δική του παρατήρηση, οι έννοιες των καρτών προχωράνε με προσθετική λογική . Αν παρατηρήσουμε τον τρόπο που έχουν γραφτεί οι αριθμοί, από πρώτη άποψη θα φαινόταν σαν μια ανωμαλία : π.χ. Ο Αυτοκράτορας είναι το αρκάνο ΙΙΙI (δηλαδήI+Ι+Ι+Ι ) και όχι ΙV (δηλαδή 5-1),O Ερημίτης το VIIII(5+1+1+1+1) και όχι ΙΧ κλπ Κατά συνέπεια το Αρκάνο με την μεγαλύτερη αξία είναι το 21, δηλαδή «Ο Κόσμος». Ο τρελός, δηλαδή η βασική ενέργεια ενσαρκώνεται στην απόλυτη πραγμάτωση. Διαβάζονται από δεξιά προς τα αριστερά/ από το παρελθόν στο μέλλον. Κάθε κάρτα έχει τη μορφή ενός παραλληλόγραμμου και ισούται με δύο τετράγωνα , το ένα πάνω στο άλλο. Το άνω τετράγωνο παριστάνει τον ουρανό και το κάτω τη γη. Διαιρώντας το κάθε τετράγωνο σε δύο παραλληλόγραμμα σχηματίζουμε το τετράγωνο του ανθρώπου, που αποτελείται από το κατώτερο μισό του τετραγώνου του ουρανού και το ανώτερο τμήμα του τετραγώνου της γης. Αν το χωρίζαμε κάθετα στα δύο η αριστερή πλευρά είναι η δεκτική , ενώ η δεξιά η ενεργητική.

Αριθμολογική ερμηνεία των καρτών : Η 1^η ( ο Μάγος, ταχυδακτυλουργός) (11^η) κάρτα συμβολίζει την ολότητα εν δυνάμει. Είναι ένας  σπόρος, μια αρχή, ένα δυναμικό σε προοπτική. Μπορεί να παρομοιωθεί με τον πρώτο μήνα της εγκυμοσύνης. Με τη  2^η  (η Ιέρεια, πάπισσα) εισερχόμαστε στο τετράγωνο της Γης. Εδώ συγκεντρώνονται δυνάμεις , επιθυμίες, ιδέες, συναισθήματα για να προετοιμαστούμε για δράση. Με την 3^η (η Αυτοκράτειρα) αρχίζει η δράση στο τετράγωνο Γη. Μια δημιουργική έκρηξη χωρίς εμπειρία ούτε ξεκάθαρους στόχους, όπως ο πρώτος εφηβικός έρωτας. Στην 4^η  ( Ο Αυτοκράτορας )η δράση σταθεροποιείται. Αυτός ο αριθμός συμβολίζει την τελειότητα στο τετράγωνο της γης: κυριαρχία της υλικής ζωής, καθαρότητα ιδεών, συναισθηματική ηρεμία. Σταθερή όπως ένα τραπέζι που στηρίζεται σε τέσσερα πόδια. Η 5^η   (Ο Πάπας) είναι η κάρτα της μετάβασης. Η τελευταία του τετραγώνου της Γης: εισαγάγει ένα ιδανικό που διαταράσσει τη σταθερότητα της τέταρτης για να την υπερβεί. Είναι μια γέφυρα. Είναι το δάχτυλο του σοφού που δείχνει τη σελήνη. Η 6^η  (Ο Ερωτευμένος) είναι το πρώτο βήμα στο τετράγωνο του Ουρανού. Η πρώτη φορά που τολμάμε να ξεφύγουμε από τις υλικές ανάγκες. Στην 7^η (Το Άρμα)  αυτή η έλξη γίνεται μια δυναμική δράση στον κόσμο. Πιο ώριμη, πιο ισχυρή από εκείνη της 3^{ης .} Η 8^η (Η Δικαιοσύνη)παριστάνει την τελειότητα στο τετράγωνο του Ουρανού. Συμβολίζει την την τέλεια ισορροπία και δεκτικότητα., την πληρότητα της καρδιάς και το νοητικό κενό. Η 9^η  ( Ο Ερημίτης )συμβολίζει την κρίση  που θα επιτρέψει το πέρασμα προς το άγνωστο με το τέλος του πρώτου κύκλου. Όπως το έμβρυο στον 9^ο οδηγείται στη γέννηση εγκαταλείποντας  το προστατευτικό του περιβάλλον. H 10^η  ( Ο Τροχός της Τύχης) συμβολίζει το τέλος του πρώτου κύκλου και την αρχή του νέου. Εδώ πρέπει να γυρίσουμε την μανιβέλα για να περάσουμε στην επόμενη φάση. Ένα είδος συνειδητού σοκ θα έλεγε ο Γκουρτζίεφ για να περάσουμε στην ανώτερη οκτάβα. εάν παλινδρομήσουμε στην 9^η η πρόοδος διακόπτεται. Τότε ζούμε σε μια συνεχή κρίση με ψυχαναγκαστική επανάληψη και νοσταλγία αυτού που θα μπορούσαμε να είμαστε.

Με την 11^η  αρχίζει ο νέος κύκλος που κορυφώνεται με την 20^η.

 ^{Τα χρώματα στα Ταρώ έχουν μια συμβολική αξία και ένα ενεργειακό φορτίο και συχνά αντικαθιστούν τις λέξεις και έχουν μια ισχυρή αντήχηση στο ασυνείδητό μας. Γνωρίζοντας τη γλώσσα των χρωμάτων μπορούμε να εμβαθύνουμε την αποκτυπτογράφηση των καρτών.}

^{-ώχρα-ροζ : (το χρώμα του δέρματος) : παριστάνει αυτό που είναι ανθρώπινο ή σχετίζεται με τον άνθρωπο.}

^{+ Γαλάζιο : Δεκτικότητα προς τις Ουράνιες δυνάμεις., έμπνευση, ελευθερία ευαισθησία. - Προσκόληση στον πατέρα, ακινητοποίηση + Μπλέ : Δεκτικότητα προς τις γήινες δυνάμεις - Δεσποτισμός, τυραννία.}

^{+ Κόκκινο : Δράση, ζωική δύναμη, πάθος - Βία , καταστροφικότητα}

^{- Πορτοκαλί : η αρμονία, η κοινωνικότητα. -Δογματισμός - κίτρινο  ανοιχτό : Διαύγεια, ενεργητική εξυπνάδα, συνείδηση, θετικότητα, δημιουργικότητα. - Ξηρότητα, έλλειψη συναισθήματος + Κίτρινο σκούρο : Δεκτική εξυπνάδα Τρέλα, καταστροφή}

^{+ Ανοιχτό πράσινο : Φύση ενωμένη με τις ουράνιες δυνάμεις, αρχή, νεότητα, φυτικό βασίλειο,ανάπτυξη, υγεία, περιπέτεια. -Προσκόλληση στη μητέρα, μοχθηρία +Σκούρο πράσινο : Φύση ενωμένη με τις γήινες δυνάμεις. Βύθισμα, παλινδρόμηση +Ιώδες (μωβ): Το απρόσωπο, η πνευματική σοφία,το εσωτερικό -θυσία, θάνατος}

 Λευκό ^{- Καθαρότητα, έκσταση, αθανασία , φωτεινότητα, αγνότητα. - θάνατος , πένθος, ψυχρότητα}

^{+Μαύρο : Πρώτη ύλη, εργασία βάθους, μυστήριο. -  σκοτάδι, σκοταδισμός, αδικία, καταστροφή, προβλήματα, καταστροφικό πάθος.} Η ερμηνεία που θα δώσουμε στα αρκάνα δεν είναι εκ των πραγμάτων ούτε η μοναδική, ούτε η πληρέστερη, αλλά μπορεί να χαρίσει μια γεύση από τα βαθιά και πλούσια νοήματα που εμπεριέχουν. Όποιος εμβαθύνει στην μελέτη τους θα εξορύξει πολύ πλουσιότερα και πολυτιμότερα μεταλλεύματα σοφίας.  

0 ) Ο ΤΡΕΛΟΣ :  

έχει όνομα αλλά είναι η μοναδική κάρτα χωρίς  αριθμό. Συμβολίζει την αρχέγονη και απεριόριστη ενέργεια , την απόλυτη ελευθερία, το χάος και την βασική δημιουργική παρόρμηση.  «Τρέλα»  για τον μέσο άνθρωπο σημαίνει το ακατανόητο, το απρόβλεπτο, αυτό που δεν μπορεί να ενταχθεί μέσα σε συνηθισμένα λογικά όρια. Στην κατηγορία αυτή μπορεί να ανήκει τόσο ένας ψυχικά διαταραγμένος, ένα αθώο νήπιο με την αδιαμόρφωτη ακόμα σκέψη, όσο και ένας σοφός, ο οποίος υπερέβη τους κανόνες της κοινής λογικής και συμπεριφοράς.  Η λαϊκή σοφία δεν λέει «από μικρό και από τρελό, μαθαίνεις την αλήθεια»;    Δεν είναι τυχαίο ότι σε μερικές εκδοχές της κάρτας ο τρελός έχει την αμφίεση του γελωτοποιού, αυτή την χαρακτηριστική φιγούρα , που μπορούσε να πει ατιμώρητα την αλήθεια στον Βασιλιά. . 

Μηδενική και τελευταία κάρτα. Αφετηρία λοιπόν και πέρας της εξελικτικής διαδικασίας. Το Α (χωρίς συνειδητότητα) = Ω (με συνειδητότητα). Πρέπει να χαθεί η μαγική ακαθόριστη αθωότητα και μέσα από πολλές μυητικές προσπάθειες να ξανακατακτηθεί σ' ένα υψηλότερο επίπεδο συνειδητοποίησης. Στις παραδοσιακές κάρτες έδωσε την  έμπνευση για τη δημιουργία  του Jolly ή Joker, που μπορεί να αντικαταστήσει οποιαδήποτε άλλη κάρτα, χωρίς να ταυτιστεί με καμιά. Ο τρελός συμβολίζει τον αιώνιο ταξιδιώτη, που γυρίζει τον κόσμο χωρίς δεσμούς και ταυτότητα. Μπορεί να είναι και ένας προσκυνητής που πηγαίνει σε κάποιους άγιους τόπους. 'Η πάλι απλά ένας τρελός που κινείται χωρίς σκοπό προς την καταστροφή ...   1) Ο Μάγος ή ταχυδακτυλουργός :

Ο μαθητευόμενος Αλχημιστής  αποφασίζει να αναλάβει το Μεγάλο έργο, την Grande Opera. Ο άνθρωπος έχει χάσει την άμεση σύνδεση με την Πηγή και πρέπει να στηριχθεί στα δικά του νοητικά εφόδια (εξυπνάδα και πονηριά) για να συνθέσει τον κόσμο του και να βρει τις απαντήσεις που ψάχνει. Ανάμεσα στα εργαλεία του διακρίνουμε τα τέσσερα βασικά : τη Γνώση-σοφία (κύπελο=νερό= συναισθηματικό, άγγελος), την τόλμη (Σπαθί=αέρας, νοητικό,αετός),τη θέληση (μπαστούνι=φωτιά-αιθήρ=λέων) και τη Σιωπή (νόμισμα= γη= ταύρος).  Ο Μάγος θέλει να κατεβάσει την θεϊκή ενέργεια στη γη. Επικοινωνεί με τον ουρανό αλλά λειτουργεί και στην ανθρώπινη διάσταση. Ενώ ο Τρελός σκορπάει την ενέργεια του περιπλανώμενος άσκοπα, ο Μάγος την συγκεντρώνει στο τραπέζι μπροστά του έχοντας ένα καθορισμένο πεδίο δράσης και ένα συγκεκριμένο σχέδιο. Ενώ ο Τρελός έχει στη διάθεση του άπειρες δυνατότητες που μένουν αναξιοποίητες, ο Μάγος είναι αυτός που δημιουργεί χειροπιαστό έργο εκμεταλλευόμενος τις δυνατότητες αυτές. Είναι η επίγνωση της δύναμης μας και η θέληση να την κατευθύνουμε σ' ένα συγκεκριμένο στόχο δρώντας συνειδητά. Αρσενική αρχή, γνώση και δύναμη. YANG, Animus, Εξωστρέφεια.

2) Η Πάπισσα (αρχιέρεια) :

θηλυκή αρχή : Σελήνη , υπομονή, κατανόηση, διαίσθηση, δεκτικότητα, ενδοστρέφεια . Δύναμη του νερού.YIN. Είναι ίσως μια πρόκληση του καιρού μας να ανασύρουμε την Αρχιέρεια από τα σκοτάδια του υποσυνείδητου και να καταστήσουμε τις ιδιότητες που εκπροσωπεί ισότιμες της αρσενικής φύσης.Anima Μπορεί να μας βοηθήσει ώστε να μπούμε στο άδυτο των μυστηρίων που βρίσκονται πίσω από το πέπλο στη πλάτη της. Μερικά Ταρό την παρουσιάζουν να κρατά ένα  κλειστό πάπυρο  που πιθανότατα  συμβολίζει την εσωτερική γνώση που έχουμε ξεχάσει, χαμένοι μέσα στη καθημερινότητα μας. Θα πρέπει να εμπιστευτούμε τη διαίσθηση μας και να ψάξουμε στο υποσυνείδητο όπου όλη η γνώση είναι διαθέσιμη αν και όχι άμεσα προσβάσιμη. Η ερμηνεία των ονείρων, ο διαλογισμός, η παρατήρηση των "συμπτώσεων" στη ζωή μας είναι μερικοί από τους τρόπους που μπορούμε να ακολουθήσουμε.

3) Η Αυτοκράτειρα 

 Πατάει πολύ πιο σταθερά στο έδαφος. Είναι φανερό ότι αυτή η γυναίκα έχει γήινη εξουσία. Αυτό που πρεσβεύει είναι η δύναμη της αγάπης. Η σελήνη είναι στη γέμιση, ένδειξη ανάπτυξης και γονιμότητας. Είναι μια πιο εξωστρεφής αλλά και πιο προσγειωμένη μορφή της Αρχιέρειας, έτοιμη για δράση. Η Αρχιέρεια είναι το αρχέτυπο της Παρθένου, ενώ η Αυτοκράτειρα είναι το αρχέτυπο της Μητέρας. Είναι ενδιαφέρον αν παρατηρήσουμε ότι η Αυτοκράτειρα είναι ο αριθμός τρία (ΙΙΙ) στα Ταρό, είναι δηλαδή το άθροισμα του Ι (Μάγος) και ΙΙ (Αρχιέρεια). Όταν το μαγικό ραβδί του Μάγου ταράξει τα νερά της Αρχιέρειας , η δημιουργική δύναμη συνδυάζεται με τη διαίσθηση κι έτσι αποκτά υπόσταση η Αυτοκράτειρα.

Είναι λοιπόν η Αυτοκράτειρα που δίνει υλική υπόσταση στο συνδυασμό της αρσενικής και θηλυκής ενέργειας, ή αν προτιμάτε του γιανγκ και γιν. Πως τα καταφέρνει; Μα είπαμε, έχει τη δύναμη της αγάπης. Ακόμα ο αριθμός ΙΙΙ παραπέμπει στο πρώτο επίπεδο γεωμετρικό σχήμα, το τρίγωνο. Το μήνυμα της είναι η παγκόσμια αγάπη που ισορροπεί τα αντίθετα. Η Αυτοκράτειρα μεταφέρει τους σπόρους για να γεννηθεί η καινούργια επίγνωση που θα συνδέει τον μυστικισμό με την επιστήμη και το πνεύμα με τη σάρκα. Οι σπόροι αυτοί θα δοκιμαστούν στο κόσμο της λογικής του Αυτοκράτορα και αν περάσουν τις δοκιμές, θα δώσουν καρπό

4)  Ο Αυτοκράτορας

χωρίς αυτόν, ο πλούσιος κήπος της Αυτοκράτειρας θα μεταβληθεί σε ζούγκλα. Χρειάζεται η προσγειωμένη λογική του Αυτοκράτορα για να μπει τάξη, να φτιαχτούν έργα και να προστατευτεί το βασίλειο. Δείχνει τις ιδιότητες της αυτοπειθαρχίας και αποφασιστικότητας συνδυασμένες με πάθος και ενθουσιασμό. Υπάρχουν ακόμα ρεαλισμός, πρακτικό πνεύμα και ξεκάθαρες απόψεις.  Δεν είναι τυχαίο που ο Αυτοκράτορας διάλεξε το νούμερο τέσσερα (IV) για την κάρτα του. Είναι ένα νούμερο που μας προσγειώνει στη γήινη διάσταση. Έτσι λοιπόν ο Αυτοκράτορας ολοκληρώνει μία φάση, όντας το αποτέλεσμα όσων προϋπήρξαν, ταυτόχρονα όμως ξεκινάει καινούργια φάση ανάπτυξης.

Στον αρχέγονο κόσμο που εκπροσωπεί η πρώτη τριάδα των Μεγάλων Αρκάνα: Μάγος, Αρχιέρεια, Αυτοκράτειρα, οι άνθρωποι ζούσαν σε πλήρη σύνδεση με την φύση τους, βιώνοντας την πραγματικότητα ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ενός ενιαίου συνόλου. Καθώς έχουμε μπει στην δεύτερη τριάδα που ξεκινάει με τον Αυτοκράτορα, οι άνθρωποι στο όνομα του πολιτισμού χάνουν την επαφή με τη φύση και σταματάνε να ακούν τη φωνή του ασυνειδήτου τους που εκφράζεται μέσα από όνειρα και οράματα. Έτσι με την ενέργεια του Αυτοκράτορα χτίζουμε οργανωμένες κοινωνίες και χαράζουμε σύνορα που μας δίνουν προστασία αλλά παράλληλα μας απομονώνουν. Στο εσωτερικό τοπίο επίσης το εγώ ισχυροποιείται σε σχέση με το εμείς και ο άνθρωπος παύει να έχει την εμπειρία του εσωτερικού του πνεύματος. 5)  Ο Ιεροφάντης

(Πάπας) Εξωτερισμός.

Τότε αναζητά την αλήθεια και εξαρτάται όλο και περισσότερο από εξωτερικά δόγματα που δεν είναι παρά αποκρυστάλλωση της εμπειρίας άλλων. Έτσι δημιουργήθηκαν οι θρησκείες με τους ιερείς τους που καλούνται να δώσουν απαντήσεις στα αιώνια ερωτήματα του ανθρώπου και να καλύψουν την έμφυτη ανάγκη του για μια πορεία πέρα από την πεζή πραγματικότητα. Όπως και ο Μάγος, ο Ιεροφάντης συνδέει τον εσωτερικό με τον εξωτερικό κόσμο αλλά αυτός έχει αυστηρά καθορισμένο τελετουργικό και δοκιμασμένες πρακτικές. Αντίθετα με την Αρχιέρεια που έχει οδηγό την διαίσθηση, ο Ιεροφάντης έχει σχηματοποιημένες ιδέες και φανερά εκφρασμένο δόγμα. Τέλος αντίθετα με τον Αυτοκράτορα που ασχολείται με τον φυσικό κόσμο της υλικής πραγματικότητας και εκπροσωπεί τον νόμο του κράτους, ο Ιεροφάντης διεκδικεί την ευθύνη για την πνευματική μας ανάπτυξη και ερμηνεύει τον νόμο του Θεού. Ο Ιεροφάντης είναι η κάρτα νούμερο πέντε (V) του Ταρό. Φυσικά αυτό δεν είναι τυχαίο. Το πέντε είναι ο αριθμός της ανθρωπότητας.  Αυτό το στοιχείο μπορεί να ονομαστεί αιθέρας, πνεύμα ή όπως αλλιώς θέλουμε, σε κάθε περίπτωση όμως συμβολίζει την προσπάθεια του ανθρώπου να ενωθεί με το θείο που τον ξεχωρίζει από τα άλλα δημιουργήματα του κόσμου αυτού. Η εσωτερική αναζήτηση του Θεού μέσα μας είναι ένα πολύ δύσκολο μονοπάτι που λίγοι είναι πραγματικά διατεθειμένοι να πάρουν και πάντως κανείς δεν μπορεί να το πάρει χωρίς κάποιον οδηγό να του δείχνει το δρόμο. Επίσης μια θρησκεία ή γενικότερα ένα δόγμα μπορεί να αποτελέσει κάτι σαν γενική εκπαίδευση, μια στερεή βάση δηλαδή απ' όπου θα ξεκινήσει η προσωπική ανάπτυξη του ανθρώπου. Φυσικά και ο Ιεροφάντης έχει την σκοτεινή πλευρά του. Όντας ο εκπρόσωπος του δόγματος απαιτεί υπακοή από τους πιστούς του κάτι που τελικά οδηγεί στην αυστηρότητα, τον δογματισμό και τελικά τον φανατισμό.

6) Ο ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ :

Οι Εραστές, οι ερωτευμένοι, «Ο Εραστής»  

Η μεγάλη νοσταλγία, η επιλογή, το σταυροδρόμι Δύο δρόμοι οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα : Η ξηρά και η υγρή. Η πρώτη είναι της ανώτερης νόησης Γνάνι γιόγκα και η δεύτερη του ανώτερου συναισθήματος μπάκτι γιόγκα. ΑRDERE (volere passonale, intense desiderio, eros platonico) όταν η αγάπη σε καλεί ... Γκιμπραν   " Όταν η αγάπη σε καλεί, ακολούθησέ την, Μόλο που τα μονοπάτια της είναι τραχιά κι απότομα. Κι όταν τα φτερά της σε αγκαλιάσουν, παραδώσου, μόλο που το σπαθί που είναι κρυμμένο ανάμεσα στις φτερούγες της μπορεί να σε πληγώσει. ..Και όταν σου μιλήσει, πίστεψέτην, μ' όλο που η φωνή της μπορεί να διασκορπίσει τα όνειρά σου σαν το βοριά που ερημώνει τον κήπο"...

Οι Εραστές βρίσκονται μπροστά σε δίλημμα. Ο δρόμος στ' αριστερά είναι η ασυνείδητη επιλογή, εκεί που ενστικτωδώς τείνουμε αφού φαίνεται πιο ευκολοδιάβατος. Αντίθετα ο δρόμος στα δεξιά οδηγεί στο άγνωστο και για να πάμε προς τα εκεί χρειάζεται τόλμη και συνειδητή επιλογή. Ο Δρόμος της καρδιάς , του Dharma  και όχι του εύκολου υπολογισμού. Πλέον δεν υπάρχει καμιά ανώτερη αρχή να ζητήσουν βοήθεια, θα πρέπει να στηριχτούν στις δυνάμεις τους, να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις και να αποδεχτούν την ευθύνη για τις όποιες επιπτώσεις. Ο ατομικός εαυτός αναπτύσσεται και εξωτερικεύεται και μαζί γίνονται φανερά τα προβλήματα, τα διλήμματα, οι ενδοιασμοί και η σύγχυση του κόσμου μας. Αυτά τα «εμπόδια» είναι απαραίτητα προκειμένου να επιτευχθεί η οποιαδήποτε ανάπτυξη αφού μόνο έτσι γνωρίζουμε πραγματικά τον εαυτό μας, ξεπερνάμε τους περιορισμούς μας. Για τον λόγο αυτό ίσως δεν έχει τόση σημασία ποιον δρόμο θα διαλέξουν οι Εραστές, το σημαντικότερο είναι να βαδίσουν προς τα εκεί με το σύνολο του εαυτού τους ενωμένοι, σώμα, καρδιά και νους μαζί.

7) Το Άρμα

Ιδανικά θα πρέπει ο νους να κυβερνάει τα συναισθήματα κι έτσι να ελέγχει το σώμα. Έτσι η κάρτα αυτή συμβολίζει κυρίως τον θρίαμβο του νου, το ξεπέρασμα των αντιφάσεων και τον ισχυρό χαρακτήρα που πετυχαίνει τον έλεγχο πάνω στις διαφορετικές παραμέτρους της ζωής μας. Η περίοδος της αναζήτησης και της εφηβείας έχει πια τελειώσει. Ο νεαρός βασιλιάς της κάρτας έχει ξεπεράσει το στάδιο των κληρικών που γονάτιζαν άβουλοι μπροστά στον Ιεροφάντη , όπως επίσης και το στάδιο των νεαρών Εραστών που δεν ήξεραν ποιο δρόμο να πάρουν. Ο ήρωας μας ενήλικος πια ξεκινάει το ταξίδι του με αποφασιστικότητα και θέληση προκειμένου να διεκδικήσει το θέση που του αξίζει και είναι πλέον οι πράξεις αυτές που θα δείξουν το κατά πόσο έχει αφομοιώσει τα μαθήματα των προηγούμενων καρτών. Βλέπουμε ότι κρατάει το σκήπτρο του Μάγου αν και δεν το σηκώνει προς τον ουρανό αφού δεν ζητάει άνωθεν καθοδήγηση όπως εκείνος. Άλλωστε το πέπλο πάνω στις τέσσερις στήλες τον κρύβει από την όποια επικοινωνία με τις ανώτερες δυνάμεις. Το πέπλο αυτό, όπως και οι στήλες, μας θυμίζουν κάπως την Αρχιέρεια αλλά ας μην έχουμε την αυταπάτη ότι ο ήρωας μας κατάφερε να αποκαλύψει τα μυστικά της και να σηκώσει το πέπλο της. Είπαμε ότι η γνώση και η επιτυχία του είναι ακόμα σε εξωτερικό επίπεδο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο γιος της Αυτοκράτειρας με τον Αυτοκράτορα, άλλωστε ο αριθμός της κάρτας, επτά, είναι το άθροισμα του τρία (Αυτοκράτειρα) και τέσσερα (Αυτοκράτορας).

8) Η Δικαιοσύνη

Επίσης έχει προταθεί το όνομα ρύθμιση, προσαρμογή (adjustment) αντί για το Δικαιοσύνη, προκειμένου να τονιστεί η ανάγκη ισορροπίας μεταξύ των αντιθέτων.

Με την κάρτα της Δικαιοσύνης ξεκινάει η δεύτερη επτάδα των μεγάλων αρκάνα. Στις επτά προηγούμενες κάρτες συναντήσαμε μεγάλα αρχέτυπα και αρχέγονες δυνάμεις που κυβερνάνε τη ζωή του ανθρώπου από τότε που πρωτοεμφανίστηκε πάνω στη γη. Οι δυνάμεις αυτές ενσωματώθηκαν στο Άρμα που όπως είδαμε ξεκίνησε το ταξίδι της αναζήτησης γεμάτο αντιφάσεις αλλά και σιγουριά. Τώρα όμως για να είναι επιτυχημένη η συνέχιση του ταξιδιού, θα πρέπει τα προσωπεία να πέσουν και όλες οι αντιφάσεις να αντιμετωπιστούν ευθέως αντί να κουκουλωθούν. Οι δυνάμεις της πρώτης επτάδας αποτελούν τον εξωτερικό κόσμο, τα δεδομένα που βρήκαμε έτοιμα και για τα οποία ουσιαστικά δεν μας πέφτει λόγος. Τώρα καθώς προχωράμε στη δεύτερη επτάδα ο άνθρωπος αναλαμβάνει όλο και πιο ενεργό ρόλο στη δημιουργία του κόσμου και ψάχνει για την εσωτερική κατανόηση των εξωτερικών φαινομένων. Βλέποντας το ηλικιακά, μέχρι τώρα ο άνθρωπος πέρασε από τα στάδια της εφηβείας (Εραστές) και της ενηλικίωσης (Άρμα) και τώρα πια έχει την ωριμότητα να αναζητήσει το νόημα της ύπαρξης του. Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν αυτό το νόημα μέσα τους, αναγνωρίζοντας ότι ο εξωτερικός κόσμος κυβερνιέται από δυνάμεις πέρα από τον έλεγχο και την κατανόηση τους. Έχοντας φτάσει σ' ένα τέτοιο σταυροδρόμι είναι λογικό να συναντάμε την κάρτα της Δικαιοσύνης αφού αυτή θα ζυγίσει το παρελθόν μας και, αν είμαστε άξιοι, θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε το ταξίδι της εσωτερικής κατανόησης και ανάπτυξης. Το σπαθί θα του χρησιμεύσει στο να διαχωρίσει την φαντασία από την πραγματικότητα, το ψεύτικο από το αληθινό και τη σύγχυση από την αντικειμενική γνώση. Η κάρτα της Δικαιοσύνης να μας θυμίσει την ανάγκη για ισορροπία και αρμονία στη ζωή μας.

9)  Ο Ερημίτης

Ο Ερημίτης δεν είναι απλά ο αναζητητής αλλά ο θριαμβευτής που επιδεικνύει τον θρίαμβο του. Στις κάρτες που ακολουθούν θα κληθεί να προχωρήσει σε εσωτερική κάθαρση και συνεπώς θα πρέπει να αρχίσει να στρέφεται προς τα μέσα ακολουθώντας το παράδειγμα του Ερημίτη. Η γνώση που πρεσβεύει δεν μπορεί να βρεθεί στα βιβλία αφού είναι καθαρά βιωματική και αποτέλεσμα της εσωτερικής αναζήτησης.

Συνήθως ψάχνουμε τη λύση έξω από μας. Εδώ ο Ερημίτης έρχεται να μας δείξει ένα δρόμο διαφορετικό και με την προσωπική του εμπειρία να μας κάνει να δούμε ότι μόνο ο δρόμος της αυτογνωσίας μπορεί να βγάλει τον άνθρωπο από τα αδιέξοδα του. Μέχρι τώρα στο Ταρό ήρθαμε σε επαφή με τον κόσμο της ύλης του Αυτοκράτορα, την έτοιμης γνώσης του Ιεροφάντη, των ενστίκτων των Εραστών και τον κόσμο των φιλοδοξιών του Άρματος. Όλα αυτά εκπλήρωσαν τον σκοπό τους αλλά, έχοντας φτάσει πια στο τέλος του πρώτου μισού των μεγάλων αρκάνα ή αλλιώς έχοντας ολοκληρώσει το μισό ταξίδι, οφείλουμε να στραφούμε προς τα μέσα και να αναγνωρίσουμε την κρυμμένη ουσία μας που περιμένει τις δικές μας συνειδητές προσπάθειες ώστε να αναπτυχθεί. Σαν λύση στο αδιέξοδο που βρισκόμαστε, ο Ερημίτης προτείνει την ξεχασμένη τέχνη της απομόνωσης αντί αυτού που κατ' ευφημισμό ονομάζουμε κοινωνικότητα έτσι ώστε να ξεκινήσουμε την επώδυνη διαδικασία του «γνώθι σ' εαυτόν» που είναι μονόδρομος προκειμένου να αποκτήσει νόημα η ζωή μας. Ο Ερημίτης δεν αποτελεί παρά ένα στάδιο στο ταξίδι μας, που αν το περάσουμε με επιτυχία θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε έχοντας αποκτήσει σημαντικά εφόδια όπως είναι η αυτάρκεια του να είναι κανείς απλά με τον εαυτό του, η ανάδειξη του πραγματικού εαυτού μας σε κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο διαμορφώνεται η ζωή μας και το σταμάτημα της προβολής στους ανθρώπους που συναναστρεφόμαστε των αδυναμιών μας που δεν θέλουμε να αναγνωρίσουμε και των δυνατοτήτων που δεν τολμάμε να πιστέψουμε ότι έχουμε. Αντίθετα αν δεν περάσουμε το στάδιο του Ερημίτη με επιτυχία τότε είτε θα αγνοήσουμε το μήνυμα του συνεχίζοντας την γεμάτη σύγχυση ζωή μας, είτε θα προσπαθήσουμε να καταπνίξουμε πάθη, επιθυμίες, ορμές και ένστικτα επιδιώκοντας να ζήσουμε σύμφωνα μ' ένα πρότυπο που ούτε μας ταιριάζει αλλά ούτε και πρόκειται να δώσει στη ζωή μας το νόημα που ζητάμε.

10) Ο Τροχός της Τύχης

Το σταθερό κέντρο μάς δείχνει ότι παρ' όλες τις αλλαγές που συμβαίνουν στην περιφέρεια (στο κόσμο των εξωτερικών φαινομένων) ο πυρήνας μένει σταθερός και αναλλοίωτος. Δυστυχώς αυτή είναι μια γνώση δύσκολα προσιτή για τα κακόμοιρα όντα που γυρίζουν γύρω από τον Τροχό. ο Τροχός γυρίζει αιώνια και τίποτα σταθερό δεν μπορεί να υπάρξει όσο η επίγνωση μας περιορίζεται στην επιφάνεια των πραγμάτων ή αλλιώς στη περιφέρεια του Τροχού. Ο Τροχός της Τύχης μας φέρνει αντιμέτωπους με το πανάρχαιο δίλημμα της μοίρας απέναντι στην ελεύθερη βούληση. Ο άνθρωπος έχει θεοποιήσει τη Τύχη (και αυτό ίσως να συμβαίνει στην εποχή μας περισσότερο απ' ό,τι παλιότερα) καθώς βλέπει τη ζωή του να κυβερνιέται από γεγονότα πέρα από τον έλεγχο του, νοιώθοντας έτσι έρμαιο των ορέξεων μιας θεάς που, όπως και η Δικαιοσύνη, είναι κι αυτή τυφλή. Ο κύκλος είναι ένα συνεχές όπου το παρελθόν καθορίζει το παρόν και το παρόν καθορίζει το μέλλον. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να αλλάξει το παρόν αφού αυτό έχει πια καθοριστεί από το παρελθόν, μπορεί όμως να επηρεάσει το μέλλον του ενεργώντας σήμερα. Όλες οι αλλαγές αφορούν στη περιφέρεια του κύκλου και όχι στο πυρήνα του. Έτσι αν θέλουμε να βρούμε ένα σταθερό σημείο δεν έχουμε παρά να προσπεράσουμε την επιφανειακή όψη των πραγμάτων. -Όσο βρισκόμαστε πάνω στον Τροχό η οπτική μας είναι περιορισμένη αφού δεν βλέπουμε παρά μπροστά και πίσω, αποκτώντας έτσι την ψευδαίσθηση της γραμμικής πορείας του χρόνου. Χρειάζεται απόσπαση από τη συνεχή ροή γεγονότων και εντυπώσεων για να αποκτήσουμε συνολική εικόνα του Τροχού και του σταθερού του κέντρου. Ο άνθρωπος νομίζει ότι με τις αισθήσεις και τη λογική του μπορεί να κατανοήσει όλα όσα είναι δυνατόν να κατανοηθούν. Όλα τα υπόλοιπα τα φορτώνει στη Τύχη ή στη Μοίρα. Αρνείται δηλαδή να δεχτεί ότι τα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή του έχουν κάποια σύνδεση και κάποια αιτία που απλά ξεπερνάει την περιορισμένη αντιληπτική του ικανότητα. Όσο όμως διατηρεί την αλαζονική αυτή στάση, θα βρίσκεται αιώνια δεμένος στο Τροχό της Τύχης, βιώνοντας της επιφανειακές χαρές και λύπες που φέρνει η προσκόλληση στο κόσμο των φαινομένων. Έτσι ο Τροχός της Τύχης γίνεται η φυλακή στην οποία ο άνθρωπος έχει καταδικαστεί να ζήσει, μετά την πτώση του από τον ιδεατό παράδεισο, όπως πολλές θρησκείες υποστηρίζουν. Ταυτόχρονα όμως η κίνηση του Τροχού παράγει την απαραίτητη ενέργεια για να μπορέσει να ανυψωθεί ο άνθρωπος. Φυσικά χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να μπορέσει να εκμεταλλευτεί την ζωική ενέργεια μετασχηματίζοντας έτσι την ενστικτώδη αντίδραση σε συνειδητή δράση. . Έχουμε έτσι την ευκαιρία για βαθιά επίγνωση της ζωής μας και τελικά υπέρβαση της διαρκούς επανάληψης των φαινομένων που βιώνουμε. Αρκεί να ξεφύγουμε από τη λογική της γραμμικής πορείας του χρόνου, που είναι η φυλακή μας, και να βιώσουμε τις διαφορετικές καταστάσεις σαν ένα συνεχές παρόν, καλωσορίζοντας τα γυρίσματα της Τύχης, όχι λόγω μοιρολατρίας αλλά αναγνωρίζοντας ότι κάθε στιγμή της ζωής μας περικλείει ταυτόχρονα και το καλό και το κακό. Ουσιαστικά είναι η στάση μας κι όχι το εξωτερικό γεγονός καθαυτό που χαρακτηρίζει την κάθε στιγμή και η θετική στάση είναι η καλύτερη εγγύηση για να βελτιώσουμε τη ζωή μας, συντονισμένοι στη κίνηση του Τροχού και έλκοντας έτσι τις καταστάσεις που θα μας βοηθήσουν να προχωρήσουμε στη ζωή μας. Ουσιαστικά είναι η πρώτη προσπάθεια μας να αναζητήσουμε κάτι περισσότερο στη ζωή μας ρισκάροντας να βγούμε έξω από τη ζώνη ασφαλείας μας.

12) Η Δύναμη

Η δύναμη της γυναίκας αυτής βρίσκεται στα χέρια της, στην άμεση επαφή και δεν έχει ανάγκη από εξωτερικά βοηθήματα. Το λιοντάρι δείχνει να έχει αντισταθεί αλλά πλέον έχει υποταχθεί στην ανωτερότητα της γυναίκας.

Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι η δύναμη του λιονταριού έχει διοχετευτεί στη γυναίκα. Έτσι εξηγείται το χρυσαφί στους καρπούς, στα μπράτσα, στο στήθος και το χρυσό στέμμα. Έχοντας καταφέρει να δαμάσει τον βασιλιά των ζώων έχει απορροφήσει τη δύναμη του κι έχει γίνει η ίδια βασίλισσα. Είναι επίσης αξιοσημείωτη η σιγουριά που δείχνει να έχει στον εαυτό της, αφού δεν φαίνεται να καταβάλει καμιά ιδιαίτερη προσπάθεια, θα έλεγε κανείς ότι έχει απόλυτη ηρεμία και άνεση, αντιστρόφως ανάλογη με τη δυσκολία του κατορθώματος που έχει μόλις επιτελέσει.

Η κάρτα θέλει να μας πει ότι η πραγματική Δύναμη δεν βρίσκεται στους δυνατούς μυς αλλά στην εκδήλωση της θηλυκής-ψυχικής  μας δύναμης. Το λιοντάρι στη κάρτα, σαν άγριο ζώο που είναι συμβολίζει κατάλληλα την κυριαρχία του ενστίκτου αφού ζει με βάση τις παρορμήσεις της στιγμής. Η ενστικτώδης φύση έχει να προσφέρει στον ήρωα μας την ορμή και την ζωτικότητα που είναι απαραίτητα για τη συνέχιση του ταξιδιού του. Με την κάρτα της Δύναμης λοιπόν μπορούμε να αναγνωρίσουμε την σκοτεινή πλευρά μας, να την δαμάσουμε και να γευτούμε τα δώρα της.

13) Ο Κρεμασμένος

Έχει πλέον τη Δύναμη να αναποδογυρίσει την οπτική του, να  δει τον κόσμο ανάποδα (βλ. Χότζα στο γαϊδούρι) από την έκφραση του προσώπου του καταλαβαίνουμε ότι δεν νοιώθει δυσάρεστα, μάλλον το διασκεδάζει. Σκοπός λοιπόν της στάσης αυτής δεν είναι τόσο η τιμωρία όσο η προσπάθεια να χάσει ο Κρεμασμένος τον καθωσπρέπει εαυτό του και τον ισχυρό εγωισμό του. Πιθανώς όμως, έστω και ασυναίσθητα, να έχει επιθυμήσει και ο ίδιος να βρεθεί στη θέση αυτή. Έχοντας δαμάσει το λιοντάρι, στη προηγούμενη κάρτα της Δύναμης, ίσως να συνειδητοποίησε ότι πλέον ο κύκλος της κυριαρχίας πάνω στον υλικό κόσμο του οριζόντιου άξονα έχει κλείσει και τώρα πρέπει να αναζητήσει την προσωπική του ανάπτυξη σε διαφορετική διάσταση. Έτσι λοιπόν είτε το θέλησε είτε όχι, έχει βρεθεί κρεμασμένος ανάποδα, με τα χέρια δεμένα στη πλάτη, πλήρως αβοήθητος και καταδικασμένος θα λέγαμε στην ακινησία. Μια καινούργια εμπειρία για τον ήρωα μας και μια δύσκολη καινούργια αρχή. Μπορεί να δείχνει αβοήθητος όσο και τα όντα που είναι δεμένα στο Τροχό της Τύχης, ωστόσο αντίθετα με αυτά ο Κρεμασμένος φαίνεται να έχει επίγνωση της θέσης και να την έχει αποδεχτεί. Πλέον η οπτική του έχει αντιστραφεί και ενώ στην, συμμετρική ως προς τον Τροχό της Τύχης, κάρτα της Δικαιοσύνης αναζητούσε την ισορροπία στον οριζόντιο άξονα τώρα αρχίζει να ανακαλύπτει την διάσταση του βάθους. Έχει πλέον καταλάβει ότι για να βρει την ισορροπία θα πρέπει κάτι να θυσιάσει. Οι τρεις κορμοί δέντρου που τον κρατάνε κρεμασμένο σχηματίζουν ένα είδος φέρετρου ενώ με το κεφάλι του κάτω από το επίπεδο του εδάφους, βιώνει ένα συμβολικό «βάπτισμα» σε μια καινούργια ζωή. Το 4 που σχημάτιζε ο Αυτοκράτορας με τα πόδια του αναφερόταν στον υλικό κόσμο των τεσσάρων διαστάσεων, της τάξης και της αυστηρής οργάνωσης. Αυτόν τον κόσμο πλέον ο ήρωας μας τον έχει βιώσει και έχει κυριαρχήσει πάνω του. Το ανάποδο 4 του Κρεμασμένου είναι η προσπάθεια για ανατροπή αυτής της τάξης σε αναζήτηση του υπερβατικού. Ο ήρωας μας λοιπόν αποφάσισε να βάλει το κεφάλι του στο χώμα και να δει τον κόσμο ανάποδα. Αποφάσισε επίσης να μείνει ακίνητος, απορρίπτοντας τον κόσμο της δράσης Πράττοντας έτσι είναι φυσικό να αποτελεί ένα είδος προδότη για την κατεστημένη τάξη των πραγμάτων και να φαίνεται γελοίος, περιθωριακός και απροσάρμοστος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι επέλεξε να ξαναφορέσει τα ρούχα του Τρελού αφού όπως και εκείνος έχει σπάσει τους δεσμούς του με τους καθωσπρέπει ανθρώπους. Άλλωστε το νούμερο της κάρτας είναι το δώδεκα, ένα νούμερο που όπως έχουμε πει ανέκαθεν συμβόλιζε την ολοκλήρωση του κύκλου. Έτσι λοιπόν αυτό που βιώνει ο Κρεμασμένος δεν είναι μια τιμωρία αλλά μια δοκιμασία απαραίτητη για τη μύηση του σ' έναν καινούργιο κόσμο. Φυσικά η διαδικασία της μύησης είναι επώδυνη αφού για να ξεκινήσει την καινούργια ζωή του θα πρέπει να αλλάξει σαν άνθρωπος αφήνοντας πίσω του ότι περιττό κουβαλάει. Τα νομίσματα που πέφτουν από τις τσέπες του είναι η μικρότερη δυνατή απώλεια. Τα κομμένα κλαδιά από τα δέντρα είναι τα παλιά ιδανικά, πρότυπα, πιστεύω κλπ. Η μεγαλύτερη όμως θυσία είναι ο καθωσπρέπει εαυτός του που πρέπει να γελοιοποιηθεί στα μάτια των άλλων για να ξεφουσκώσει ο εγωισμός του και να μπορέσει να κάνει μια καινούργια αρχή όσο πιο καθαρός και ελαφρύς γίνεται. Ευτυχώς ο ήρωας μας δείχνει έτοιμος για τη δοκιμασία αυτή, θα λέγαμε μάλιστα ότι το διασκεδάζει. Βλέπε ΤΑΟ Τε Κινγκ : «Όλοι οι άλλοι είναι φωστήρες, μονάχα εγώ είμαι στο σκοτάδι. Όλοι οι άλλοι είναι διορατικοί και έχουν αυτοπεποίθηση, εγώ είμαι σκοτισμένος.. Μόνο εγώ είμαι χαζός γιατί θέλω να τρέφομαι από τη μάνα ...»

14) Ο Θάνατος

Γύρω από τον Θάνατο βλέπουμε το αποκρουστικό θέαμα κομμένων ανθρώπινων μελών, συγκεκριμένα δύο κομμένα κεφάλια, δύο πόδια και δύο χέρια. Πρόκειται λοιπόν για δύο ανθρώπους που έπεσαν θύματα του Θανάτου. Ο ένας από αυτούς ήταν μάλιστα βασιλιάς όπως φαίνεται από τη κορώνα στο κεφάλι του. Αυτό δείχνει τη ματαιότητα των κοσμικών αξιωμάτων και την ίσως χαιρέκακη πίστη ότι μπροστά στο θάνατο είμαστε όλοι ίσοι. Όσο για τα ανθρώπινα μέλη τα οποία επιλέχτηκαν αυτά αντιπροσωπεύουν τις ιδέες μας (κεφάλι), τη δράση μας (χέρι) και τα πιστεύω στα οποία βρήκαμε στήριγμα (πόδια). Όλα τα έχει σαρώσει ο Θάνατος και τώρα κείτονται ανήμπορα στο έδαφος. Στο έδαφος όμως υπάρχουν και λουλούδια, δείγμα νέας ζωής. Το μπλε χρώμα των λουλουδιών δείχνει τη κυριαρχία του πνεύματος σε βάρος του κόσμου των αισθήσεων, που στη φύση εκδηλώνεται με το πράσινο. Ο ήρωας μας λοιπόν αφού αποφάσισε να θυσιάσει τον εγωισμό του κρεμασμένος ανάποδα στη προηγούμενη κάρτα του Κρεμασμένου, τώρα είναι υποχρεωμένος να περάσει την ακόμα σκληρότερη δοκιμασία του Θανάτου. Αυτό που συμβολίζει ο Θάνατος δεν είναι το οριστικό τέλος, αντίθετα με ό, τι ίσως δηλώνει το λάβαρο της κάρτας. Στη φύση ο θάνατος είναι μια συνεχής διαδικασία άρρηκτα δεμένη με τον κύκλο της γέννησης και της φθοράς. Μόνο ο άνθρωπος που έχει τη δυνατότητα να φιλοσοφήσει πάνω στο θάνατο, βλέπει τη ζωή σαν μια γραμμική πορεία η οποία κάποια στιγμή φτάνει στο τέρμα της. Άλλωστε αν αυτό ήταν το τέρμα, τότε λογικά θα ήταν και η τελευταία κάρτα των μεγάλων αρκάνα, ωστόσο έχουμε αρκετά αρχέτυπα ακόμα να συναντήσουμε που σημαίνει ότι ο δρόμος συνεχίζεται. Αυτό που δείχνει ο Θάνατος δεν είναι το τέρμα αλλά αυτό που συχνά λέμε το «ταξίδι χωρίς γυρισμό». Αποτελεί δηλαδή ένα στάδιο απ' όπου δεν υπάρχει επιστροφή χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το ταξίδι τελειώνει εκεί. Έτσι ο ήρωας μας αφού αποφάσισε να διαβεί το κατώφλι του Θανάτου, είναι υποχρεωμένος να αφήσει πίσω του όλα όσα αποτελούσαν τον παλιό του εαυτό (ιδέες, πράξεις, πιστεύω) για να ξεκινήσει την καινούργια του πορεία με όσο το δυνατόν λιγότερο φορτίο. Συνεπώς και το στέμμα που φόραγε γεμάτος περηφάνια στο Άρμα, την συμμετρική ως προς τον Θάνατο κάρτα, είναι πλέον άχρηστο και βρίσκεται πεταμένο στο έδαφος. Φυσικά είναι δύσκολο να πετάξουμε τον παλιό μας εαυτό και όλα αυτά που πιστέψαμε και προσπαθήσαμε στη ζωή μας. Είναι λογικό ένα τέτοιο πέρασμα να συνοδεύεται από πόνο, θλίψη και θρήνο που όμως πρέπει να οδηγούν στην αποδοχή του αναπόφευκτου: Για να γεννηθεί το καινούργιο θα πρέπει να πεθάνει το παλιό. Κι όχι μόνο απλά να πεθάνει αλλά θα πρέπει τα σώματα να αποσυντεθούν, οι ιδεολογίες να αμφισβητηθούν, τα πιστεύω να ανατραπούν. Μόνο έτσι ο θάνατος μιας γενιάς μπορεί να γίνει το γόνιμο έδαφος όπου θα ανθίσει ο σπόρος της επόμενης, όπως τα άνθη που φυτρώνουν στη κάρτα μας δίπλα στα διαμελισμένα σώματα. Αυτή η σκληρή πραγματικότητα του Θανάτου είναι το νόμισμα που θα πρέπει να πληρωθεί στον Χάροντα για να περάσουμε στην απέναντι πλευρά του ποταμού και να συνεχίσουμε το ταξίδι μας. . Δυστυχώς είμαστε όντα της συνήθειας και στη ζωή μας δενόμαστε με πράγματα, καταστάσεις και ανθρώπους που νομίζουμε ότι θα είναι για πάντα μαζί μας. Από τη στιγμή που θα «στρώσουμε» τη ζωή μας, καθετί που μας ξεβολεύει από τη ρουτίνα αντιμετωπίζεται με καχυποψία και δυσανασχέτηση. Επόμενο είναι ο Θάνατος να αντιμετωπίζεται σαν τον μεγαλύτερο εχθρό που απειλεί την ύπαρξη μας, αφού με το δρεπάνι του έρχεται να σαρώσει όλα αυτά με τα οποία γεμίσαμε τη ζωή μας. Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι το νούμερο της κάρτας είναι το 13, ένα νούμερο που ανέκαθεν το θεωρούσαμε γρουσούζικο επειδή έσπαγε την αρμονία του 12 αφού το 12, όπως έχουμε δει, θεωρείται το νούμερο που ολοκληρώνει το κύκλο. Ωστόσο το δρεπάνι δεν είναι όργανο τιμωρίας αλλά όργανο που χρησιμοποιείται στο θερισμό, μια διαδικασία απαραίτητη για να μαζευτεί ότι έχει πια ωριμάσει, κάνοντας χώρο για τη σπορά του καινούργιου. Έτσι και η στιγμή του θανάτου είναι η στιγμή του θερισμού όπου ότι δημιουργήσαμε στη ζωή μας μαζεύεται και πιθανότατα καθορίζει την πορεία μας στην απέναντι πλευρά.

15) Η Εγκράτεια (εναρμόνιση, εξισορρόπιση, σύνθεση των (φαινομενικά) αντιθέτων , "Integration" (ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ) , η οδός του μέσου, εσωτερική ενότητα, ΣΩΦΡΟΣΥΝΗ)  

"Temperance" το οποίο στα ελληνικά έχει μεταφραστεί σαν «Εγκράτεια». Ωστόσο η λατινική ρίζα της λέξης, το ρήμα "Temperare" σημαίνει όχι μόνο τον αυτοέλεγχο και τον περιορισμό αλλά και τη σωστή μίξη και ρύθμιση. Ο όρος «Εγκράτεια», όπως και το "Temperance", αποτυχαίνει να περικλύσει τις ερμηνείες αυτές, τουλάχιστον έτσι όπως χρησιμοποιείται σήμερα, αφού περιορίζεται στην αυτοσυγκράτηση που φτάνει στην αποχή. Μια άλλη μετάφραση που έχει προταθεί είναι η «Σωφροσύνη» με αναφορά στο αρχαιοελληνικό «παν μέτρο άριστον».

Αντί να εκμηδενίσει τη ζωή ο θάνατος την ανανεώνει συνεχώς : διαλύει το περιέχον για να ελευθερώσει το περιεχόμενο, που μπορεί να συμβολιστεί ως ένα υγρό συνεχώς μεταγγιζόμενο από ένα δοχείο σε ένα  άλλο, χωρίς να χάνεται ούτε σταγόνα. Το κλειδί ερμηνείας της 14 ης κάρτας βρίσκεται στην μετάγγιση του ζωτικού υγρού από ένα ασημένιο αμφορέα σε ένα χρυσό, από την Εγκράτεια, που γίνεται ο Άγγελος της Συμπαντικής Ζωής. Η εγκράτεια φέρνει σε αρμονία τις ενέργειες ή ρευστά του ανθρώπου. Χάριν της παρέμβασής της δεν υπάρχουν πια αντικρουόμενες ενέργειες, δεν υπάρχουν πια αντιθέσεις αλλά μόνο συμπληρωματικά ρεύματα : είναι το μυστικό της εναρμόνισης και της ισορροπίας. Η εγκράτεια δείχνει την επανάκτηση της υγείας, την νοητική και συναισθηματική ισορροπία, τον έλεγχο των παθών, όχι με την καταπίεση αλλά μέσα από την εξιδανίκευση, sublimation.  Συνήθως ζούμε σε εσωτερική σύγκρουση και αντίφαση μεταξύ των κέντρων. Για να πετύχει η σύνθεση θα πρέπει να αποφευχθεί κάθε υπερβολή. Οι δυνάμεις που καλείται να χειριστεί όποιος έχει φτάσει στο στάδιο αυτό, έχουν τεράστια ισχύ και μια λάθος αναλογία μπορεί να είναι καταστρεπτική.

16) Ο Διάβολος , (ο πειρασμός; )

O Πνευματικός εγωισμός; Μυστικές δυνάμεις αστρικές συνδεδεμένες με τη ζωτικότητα. Η εγωιστική και παράνομη χρήση απόκρυφων δυνάμεων, μαύρη μαγεία. Έλεγχος και υποβολή των άλλων. Κατάχρηση εξουσίας.    Μετά από τις προηγούμενες δοκιμασίες είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι ακόμη παλεύει με τις υλικές δοκιμασίες .... (προσκόλληση στο κόσμο της ύλης και των ενστίκτων). Ο άνθρωπος που έχει προχωρήσει στην Ατραπό της γνώσης φθάνει σε ένα σημείο όπου μπαίνει στον πειρασμό να αισθανθεί ότι είναι εκλεκτός και διαφορετικός και ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του (Shiddi)  δύναμή του για να χειραγωγήσει τους ανθρώπους προς δική του δόξα. Ο αναζητητής θα πρέπει να κατέβει στην άβυσσο του ασυνειδήτου του τόσο ατομικού, όσο και συλλογικού και να κόψει τις αλυσίδες  που μπορεί ακόμη να τον συνδέουν εν αγνοία του με εγωιστικά κίνητρα. Είναι το τελευταίο προπύργιο της διαχωριστής ατομικότητας που αντιστέκεται στην διάλυσή της   στη συμπαντική συνειδητότητα. Το εγώ κρύβεται και φαίνεται να συνεργάζεται στα πρώτα στάδια της έρευνας για να πνευματοποιηθεί, ως τελευταία προσπάθεια επιβίωσής του. Απολαμβάνει τα πνευματικά αγαθά, έτσι όπως απολάμβανε τα υλικά και φουσκώνει μέσα από τις πνευματικές του επιδώσεις που εκμεταλλεύεται δεόντως. Ο ήρωάς μας πρέπει να συναντήσει στα βάθη του ασυνειδήτου τον (Μινώταυρο)  σκοτεινό άρχοντα  αυτού του υλικού κόσμου και να τον νικήσει.  Μόνο αυτός που είναι πραγματικά ριζωμένος στον πνευματικό κόσμο μπορεί να αντιμετωπίσει με επιτυχία τον πειρασμό. Είναι η μεγάλη δοκιμασία, η Λυδία λίθος της πνευματικής μας προόδου. Με την έννοια αυτή ο Διάβολος είναι εξουσιοδοτημένος συνεργάτης του Θεού, αφού στέκει στην έξοδο του κάτω κόσμου και σαν τον κέρβερο δεν επιτρέπει στους αμύητους και ανεπαρκείς να διαβούν το κατώφλι του πνευματικού κόσμου. Βλέπε την διήγηση του Γκουρτζίεφ για τον εκ περιτροπής πειρασμό σε μοναστήρι. Αν η εργασία στις προηγούμενες κάρτες του κρεμασμένου, του θανάτου και της εξισορρόπησης έγιναν σωστά και σε βάθος τότε ο αναζητητής δεν θα συναντήσει ιδιαίτερη δυσκολία σ' αυτήν και την επόμενη κάρτα. Όσοι αντίθετα προσπάθησαν να διασώσουν κάποια κομμάτια τους θα βρεθούν σε δεινή θέση ....

#  Μια δεύτερη προσέγγιση μπορεί να είναι η Ταντρική της ολικής αποδοχής και της πνευματοποίησης της ύλης. Αν στην χριστιανική παράδοση ο Σατανάς ήταν ο άρχοντας των ενστίκτων και των φυσικών δυνάμεων, ο πνευματικός άνθρωπος για να ολοκληρωθεί θα πρέπει όχι να ευνουχίσει και να νεκρώσει τη φύση του

, αλλά να την πνευματικοποιήσει  και να την λυτρώσει.  Χρειάζεται πραγματικά η δύναμη ενός ήρωα για να μπορέσει να δεχτεί τα δώρα της ύλης και των ενστίκτων, παίρνοντας έτσι καινούργια ώθηση χωρίς όμως να αλλάξει πορεία.

ο Διάβολος γίνεται συχνά ο αποδιοπομπαίος τράγος που του φορτώνουμε τις δικές μας αδυναμίες. Συνολικά η μορφή του Διαβόλου δεν προκαλεί κάποιο ιδιαίτερο φόβο, δεν είναι δηλαδή αυτό που θα λέγαμε τρομακτική. Αλλοπρόσαλλη μορφή θα ήταν καλύτερος χαρακτηρισμός αφού με το συνονθύλευμα σχημάτων και χρωμάτων μοιάζει με κυβιστικό πίνακα. Αυτό βέβαια δεν είναι τυχαίο αφού σκοπός του Διαβόλου δεν είναι να μας τρομάξει αφού τότε εύκολα θα τον απορρίπταμε. Σκοπός του είναι να μας βάλει σε πειρασμό, να μας ξεγελάσει ώστε τελικά να δεθούμε με τις αλυσίδες του όπως συμβαίνει με τους δυο μικρούς ανθρώπους που φαίνονται στη κάρτα. Το μέγεθος τους είναι επίτηδες μικρό για να δείξει την απουσία ανάπτυξης όσο μένουν προσκολλημένοι στα δεσμά της ύλης και της ενστικτώδους φύσης τους ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι οι αλυσίδες τους είναι πολύ χαλαρές και εύκολα θα μπορούσαν να ελευθερωθούν. Ωστόσο δεν φαίνεται να κάνουν καμιά τέτοια προσπάθεια αφού στέκονται σαν υπνωτισμένοι. Προφανώς δεν έχουν επίγνωση της θέσης τους και εξαιτίας αυτής της άγνοιας μένουν σκλαβωμένοι αφήνοντας το Διάβολο να τους ελέγχει σαν μαριονέτες. ο Διάβολος προσπαθεί να μας κάνει να πιστέψουμε ότι η ύλη είναι το μόνο που υπάρχει. Για να το καταφέρει στοχεύει στην ενστικτώδη φύση μας που ρέπει προς την απληστία και την εύκολη απόλαυση. Ο Διάβολος όπως είπαμε δεν προσπαθεί να μας απειλήσει, γιατί τότε θα αντιλαμβανόμασταν το κίνδυνο αλλά αντίθετα προσπαθεί να μας ξεγελάσει κάνοντας μας να πιστέψουμε ότι είναι ακίνδυνος.

17) Ο Πύργος (καμία θρησκεία ανώτερη της αλήθειας)

Τα άβουλα θύματα της πλάνης (του Διαβόλου) έχτισαν γύρω τους ένα πύργο για να κρύψει και να υμνήσει την άγνοιά τους. Ο Πύργος είναι η μόνη ανθρώπινη κατασκευή που συναντάμε στη Μεγάλη Αρκάνα και είναι ένα οικοδόμημα που συνήθως φτιάχνουν οι άνθρωποι για προστασία αλλά και από κάποια υπεροψία. Η κατασκευή ενός Πύργου δείχνει συμβολικά τη προσπάθεια του ανθρώπου να φτάσει στον ουρανό και στη κορυφή του Πύργου οι άνθρωποι είχαν τοποθετήσει κάτι σαν κορώνα που μοιάζει σχηματικά με τον ήλιο, πέφτοντας έτσι στο αμάρτημα της ύβρις. Ο κεραυνός εκπορεύεται από τον πραγματικό ήλιο και βέβαια η κάρτα έχει σαφή αναφορά στο «πύργο της Βαβέλ» που με τη καταστροφή του έδειξε τη ματαιότητα των ανθρώπινων προσπαθειών όταν αυτές οδηγούνται από την υπεροψία και την έλλειψη μέτρου.

Πιθανότατα λοιπόν ο Πύργος αυτός να μην είναι παρά μια φυλακή, όπως πολύ συχνά μετατρέπεται σε φυλακή όλα τα τείχη που χτίζουμε γύρω μας για προστασία. Έτσι οι δύο άνθρωποι της κάρτας θα πρέπει να ευγνωμονούν τον κεραυνό που τους απελευθέρωσε από τη φυλακή που έχτισαν μόνοι τους και η επιστροφή τους στη γη με το κεφάλι προς τα κάτω και σχεδόν γυμνοί δείχνει την ανάγκη να αλλάξουν οπτική και να κάνουν μια καινούργια αρχή πετώντας από πάνω τους ό, τι τους συνδέει με το παρελθόν. Οι άνθρωποι είναι δύο σε συνέχεια του δυϊσμού που συχνά έχουμε συναντήσει στις προηγούμενες κάρτες. Η φωτιά που άναψε στο Πύργο είναι μεταφορά της φωτιάς του Ήλιου στο ανθρώπινο επίπεδο και προσφέρει την απαραίτητη ζωογόνο δύναμη που έλειπε από τους έγκλειστους του Πύργου αλλά και από τη γη γύρω από αυτόν η οποία φαίνεται έρημη και σκοτεινή. Όσο ψηλώνει ο πύργος τόσο περισσότερο ενισχύεται ο εγωισμός του και νοιώθει ανώτερος από τους συνανθρώπους του, τους οποίους κοιτάζει «αφ' υψηλού» σκαρφαλωμένος στο κατασκεύασμα της πλάνης του. Ταυτόχρονα η απόσταση του από τη γη μεγαλώνει και μαζί απομακρύνεται η δυνατότητα να πατήσει σταθερά τα πόδια του στο χώμα ώστε να νοιώσει ξανά ότι είναι μέρος της φύσης. Έτσι χάνεται η απλότητα κι ο αυθορμητισμός με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να κλείνεται σε τεχνικές κατασκευές που ο ίδιος έχει φτιάξει ( κάθε ιδεολογία ή πίστη που μας διαχωρίζει από τους άλλους ανθρώπους, φυλακίζοντας μας στη ψευδαίσθηση της ασφάλειας και ανωτερότητας). Αυτό που για τους αμύητους  και τους τυφλούς πνευματικά φαντάζει μια καταστροφή ή ένα χτύπημα της μοίρας, τώρα δεν είναι παρά μύηση σε μια καινούργια πραγματικότητα. Παρόλο που η προετοιμασία συχνά είναι μακροχρόνια, μια τέτοια αλλαγή στην ανθρώπινη συνειδητότητα δύσκολα μπορεί να γίνει ομαλά αφού η διάλυση των ψευδαισθήσεων συνήθως προκαλείται από ξαφνικά γεγονότα που μας κάνουν να δούμε την αλήθεια που πριν αγνοούσαμε. Έτσι λοιπόν ο ήρωας μας είναι έτοιμος να συνεχίσει το ταξίδι του με πνεύμα αναγεννημένο από τη θεϊκή φλόγα που τον απελευθέρωσε από τα προηγούμενα δεσμά των ψευδαισθήσεων και των κρυσταλλωμένων  πεποιθήσεων. Sogli e coagula,  «Διέλυε και πήζε»  (σε ένα  ανώτερο σκαλοπάτι της σπειροειδούς εξέλιξης). Θεωρείται λανθασμένα από τις πιο δυσοίωνες κάρτες επειδή σαν άνθρωποι έχουμε συνηθίσει να φοβόμαστε τις αλλαγές, προσκολλημένοι σε αυτά που έχουμε, τα οποία δεν θα θέλαμε με τίποτα να χάσουμε. Όμως όσο βίαιη κι αν είναι η αλλαγή, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι θα μας πάρει όλα όσα είναι πια άχρηστα, από τα οποία μόνοι μας δεν μπορούσαμε να αποδεσμευτούμε. Έτσι, όπως πάντα, χρειάζεται θετική στάση και καλωσόρισμα της αλλαγής που θα μας ανοίξει ένα καινούργιο δρόμο βοηθώντας την εξέλιξη μας.  18)  Το Αστέρι

Το οχτάκτινο αστέρι έχει χρησιμοποιηθεί στη Μεσοποταμία σαν σύμβολο της θεάς Ινάννας (αντίστοιχη της Αφροδίτης) και ο πλανήτης Αφροδίτη είναι το πρωινό αστέρι, ο αυγερινός, που λάμπει την αυγή στον ανατολικό ορίζοντα και προαναγγέλλει τον ερχομό του ήλιου.  Ο φωτεινός ουρανός δείχνει ότι έχει ξημερώσει η αυγή της καινούργια μέρας μετά τη σκοτεινή νύχτα που πέρασε ο ήρωας μας στις προηγούμενες δύο κάρτες. Στην προηγούμενη κάρτα του πύργου ο ήρωας μας έζησε τη διάψευση των ιδεών που πίστεψε και των έργων που προσπάθησε. Η προσγείωση στη πραγματικότητα (στο επίπεδο της γης) ήταν βίαιη και έγινε με την επέμβαση μιας θεϊκής δύναμης η οποία μπορεί να ακύρωσε προσδοκίες αλλά έδωσε και την απαραίτητη φώτιση ώστε να κάνει ο ήρωας μας μια καινούργια αρχή, έχοντας πλέον επαναπροσδιορίσει τα ιδανικά του και τη θέση του στον κόσμο. Η ενέργεια της κάρτας εκείνης ήταν καθαρά αρσενική αφού ο πύργος και ο κεραυνός είναι φαλλικά σύμβολα. Έτσι μετά τη βία του Πύργου είναι ανακουφιστικό να συναντάμε την ήρεμη, θηλυκή ενέργεια του Αστεριού. Τα αστέρια φωτίζουν αλλά μ' ένα φως ανεπαίσθητο, καμία σχέση με την ένταση του κεραυνού που προκαλεί φόβο. Επίσης τα αστέρια παραδοσιακά βοηθάνε ναυτικούς και ταξιδιώτες να βρούνε το δρόμο τους και να χαράξουν πορεία, όπως και η αστρολογία (ο λόγος των άστρων) βοηθάει τον άνθρωπο να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του κάνοντας έτσι πιο συνειδητές επιλογές για το μέλλον του. Ταυτόχρονα το φως των αστεριών ταξιδεύει τεράστιες αποστάσεις που μετριούνται σε έτη φωτός μέχρι να φτάσει στη γη (στη πραγματικότητα που βιώνουμε) φέρνοντας μας έτσι στο παρόν τη σοφία του παρελθόντος. Η γυναίκα της κάρτας γονατίζει γυμνή κάτω από το φως των αστεριών, έχοντας βγάλει από πάνω της κάθε μορφή εγωισμού και αποδεχόμενη, μετά από τις πολλές περιπέτειες των προηγούμενων καρτών, ότι η μοίρα της είναι δεμένη με τη μοίρα του σύμπαντος. Ο άνθρωπος πλέον έχει διαβεί ένα σημαντικό κατώφλι και στο υπόλοιπο του ταξιδιού του στους Θριάμβους της μεγάλης αρκάνας, η έμφαση δεν δίνεται στις ατομικές μεταβολές της προσωπικότητάς του αλλά στην ενσωμάτωσή του στην ευρύτερη κοσμική πραγματικότητα. Η δράση πια περνάει σε δεύτερη μοίρα αφού προτεραιότητα έχουν η κατανόηση και αποδοχή που θα οδηγήσουν σε συντονισμό με το καινούργιο περιβάλλον, στο οποίο η επίγνωση του ήρωα μας έχει διευρυνθεί. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που η κάρτα αυτή έχει συνδεθεί με το ζώδιο του Υδροχόου, αφού εκτός από την παράσταση της κάρτας που αποτελεί άμεση αναφορά σε αυτό, το Αστέρι όπως και ο Υδροχόος, ανοίγουν νέους ορίζοντες στον άνθρωπο ανατρέποντας αυτά που θεωρούσε προφανή.

Ανατρέχοντας για λίγο στην αρχή του ταξιδιού, μπορούμε να πούμε ότι τώρα βρισκόμαστε πλέον πίσω από το πέπλο της Αρχιέρειας έχοντας αποκτήσει επαφή με τα νερά του ασυνειδήτου, αλλά χωρίς να τα έχουμε διαπεράσει. Στην κάρτα της Αυτοκράτειρας (συμμετρική ως προς το Αστέρι σε σχέση με το κέντρο της μεγάλης αρκάνα) είχαμε την πρώτη υλική δημιουργία με τη μορφή της Μητέρας Φύσης, τώρα ο ήρωας μας υπερβαίνει το επίπεδο της γης αρχίζοντας να λειτουργεί στο κοσμικό επίπεδο. Πλέον δεν χρειάζεται να ανάψει το φανάρι του Ερημίτη αφού η συνείδηση του έχει φωτιστεί από το αιώνιο φως των αστεριών και ούτε είναι μια άβουλη ύπαρξη δεμένη στον Τροχό της Τύχης αφού πλέον έχει κατανοήσει τη θέση του σαν αδιάσπαστο μέρος της κυκλικής εξέλιξης του κόσμου.

Η κάρτα του Αστεριού σε όρθια θέση δείχνει ελπίδα και αισιοδοξία που στηρίζεται όχι στη δράση, τη λογική ή τη συνειδητή προσπάθεια αλλά στη πίστη για την αρμονία του σύμπαντος και την παράδοση στους αιώνιους νόμου του. Είναι μάταιο να προσπαθήσει ο άνθρωπος να αλλάξει τους νόμους αυτούς και το μόνο που χρειάζεται είναι να τους κατανοήσει και να τους αποδεχτεί. Τότε η ζωή του θα πάρει θετική τροπή αφού θα έχουν διευρυνθεί οι ορίζοντες του σε μια καινούργια πραγματικότητα και θα αντλήσει έμπνευση από πηγές που μέχρι πριν ήταν απρόσιτες.

19)  Η Σελήνη

Φαίνεται καθαρά ότι βρισκόμαστε σ' ένα κρίσιμο πέρασμα του ταξιδιού όπου ο ήρωας μας θα πρέπει να αναμετρηθεί με τα τέρατα που βρίσκονται στο ασυνείδητο. Εκτός από θάρρος θα χρειαστεί και καθαρό μυαλό ώστε να θυμηθεί ότι σκυλιά μπορεί να φαίνονται άγρια αλλά δεν παύουν να είναι «ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου». Ο σκύλος χρησιμοποιείται παραδοσιακά για τη φύλαξη σπιτιών, κοπαδιών κλπ ενώ από τη μυθολογία έχει μείνει ο σκύλος Κέρβερος που φύλαγε την είσοδο στον κάτω κόσμο. Στην κάρτα του Πύργου ο ήρωας προσπάθησε να συνδέσει γη και ουρανό. Η προσπάθεια αυτή σταμάτησε απότομα και αναγκάστηκε να ξαναγυρίσει στη γη, ωστόσο δεν ήταν ο ίδιος πια. Έχοντας προκαλέσει τη θεϊκή παρέμβαση, που μπορεί αρχικά να φάνηκε σαν τιμωρία, πλέον η συνειδητότητά  του άλλαξε και άρχισε να λειτουργεί σε κοσμικό επίπεδο. Αρχικά στη συνάντηση του με το Αστέρι είχε την ευκαιρία να αναγνωρίσει την αρμονία και τάξη του κόσμου, διαπιστώνοντας ότι και ο ίδιος αποτελεί αδιάσπαστο μέρος του κόσμου αυτού. Τώρα στην κάρτα της Σελήνης έχει να περάσει από την τελική δοκιμασία πριν φτάσει στη συνείδηση του Ήλιου, την επόμενη κάρτα. Για να τα καταφέρει θα πρέπει να βουτήξει στα βαθιά νερά που απλώνονται μπροστά του, σαν ένα άλλο βάπτισμα στην αρχική πηγή της δημιουργίας, και να συναντήσει εκεί τους αρχέγονους φίλους του, τα όντα που κάποτε ήταν στο ίδιο επίπεδο εξέλιξης με τον ίδιο, ωστόσο αυτά παρέμειναν εκεί αντιστεκόμενα στην αλλαγή. Η ανθρώπινη λογική και διανόηση δεν έχει θέση στην κάρτα αυτή παρά μόνο το ζωικό ένστικτο. Είναι η τελική βουτιά στο ασυνείδητο και η συνάντηση / αναμέτρηση με τα τέρατα που βρίσκονται εκεί. Αν καταφέρει να τα δαμάσει, αν ξαναγίνει φίλος μαζί τους, τότε θα έχει περάσει τις δοκιμασίες της Σελήνης και θα μπορεί να συνεχίσει το δρόμο του αξιοποιώντας το τεράστιο δυναμικό που βρίσκεται στο ασυνείδητο του κάθε ανθρώπου. Λέγεται ότι το σκοτάδι είναι πιο πυκνό πριν το ξημέρωμα και πλέον βρισκόμαστε σε αυτό ακριβώς το στάδιο. Η πρώτη συνάντηση με τη δύναμη της Σελήνης ήταν στην κάρτα της Αρχιέρειας, συμμετρική ως προς τη Σελήνη, αλλά εκεί ήταν η αρχή του ταξιδιού και η δύναμη της Σελήνης έκρυβε ένα μυστήριο και μια γοητεία που προέτρεπαν τον ήρωα μας να ξεκινήσει το ταξίδι του ώστε να ανακαλύψει τον κόσμο πίσω από το πέπλο της Αρχιέρειας. Έχοντας περάσει από τις δοκιμασίες των προηγούμενων καρτών, βρίσκεται πίσω από το πέπλο αλλά το ταξίδι του δεν έχει τελειώσει. Φυσικά πλέον δεν υπάρχει επιστροφή. Περνώντας από τις κάρτες του Θανάτου και του Πύργου, τα γεφύρια της επιστροφής έχουν κοπεί. Θα πρέπει λοιπόν να εμπιστευτεί το ένστικτο του και να βρει το θάρρος για την τελική βουτιά αλλά και τη δύναμη να φτάσει στην απέναντι όχθη. Διαφορετικά δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στο αφιλόξενο περιβάλλον και θα πέσει θύμα της παγωνιάς της νύχτας και των τεράτων της υποσυνείδητης φύσης του. Η κάρτα της Σελήνης σε όρθια θέση δείχνει την πρόθεση του ανθρώπου να εγκαταλείψει τη διανοητική λειτουργία του λογικού του νου ώστε να εμπιστευτεί τη διαίσθηση και το ένστικτο. Έτσι η ζωή του γίνεται πιο πλούσια, ταυτόχρονα όμως και πιο επικίνδυνη αφού μπορεί να πέσει θύμα των ψευδαισθήσεων και της αυταπάτης. Ο κόσμος της νύχτας κρύβει κινδύνους και όποιος αποφασίζει να βγει έξω ενώ το φως το ήλιου (της συνειδητότητας) απουσιάζει πρέπει να έχει όλες τις αισθήσεις του σε λειτουργία ώστε να λαμβάνει τα μηνύματα του περιβάλλοντος αλλά επίσης θα πρέπει να έχει πλήρη επίγνωση της κάθε του κίνησης.

20) Ο Ήλιος

Είναι ίσως η πιο χαρούμενη εικόνα των Ταρό και είναι σίγουρα ανακουφιστικό, μετά από τους κινδύνους και τις δοκιμασίες της προηγούμενης κάρτας της Σελήνης, να βρισκόμαστε στη ξενοιασιά και ασφάλεια αυτού του κήπου. Ο Ήλιος χαρίζει φως και ζεστασιά καθώς διαδέχεται τη σκοτεινή και κρύα Σελήνη στον καθημερινό χορό τους στον ουρανό. Για πρώτη φορά όμως είναι παιδιά, που συμβολίζουν τη γέννηση μιας καινούργιας συνειδητότητας ελεύθερη από δεσμεύσεις και προκαταλήψεις του παρελθόντος. Έτσι το φως της καινούργιας μέρας στον ουρανό έχει το αντίστοιχο του στη γη με μια καινούργια αρχή που κάνει ο άνθρωπος. Η αθωότητα των παιδιών φαίνεται από την απουσία ρούχων και την έλλειψη ντροπής για το γυμνό τους σώμα. Τα παιδιά είναι τόσο χαρούμενα και αρμονικά συνδεδεμένα που η διαφορά στο φύλο τους δεν τα χωρίζει αλλά αντίθετα φαίνεται να λειτουργεί συμπληρωματικά. Ο χορός τους δεν είναι μόνο φόρος τιμής στον Ήλιο, τον θεό Απόλλων των αρχαίων που ήταν ο κύριος της μουσικής, αλλά και επικοινωνία με τη γλώσσα του σώματος που είναι απαραίτητη για να υπάρξει η σύνθεση των διαφορετικών ιδιοτήτων τους και να ενωθούν πραγματικά. Στην κάρτα του Ήλιου έχουμε την γέννηση μιας καινούργιας συνειδητότητας που εκφράζεται από το χορό των παιδιών ανάμεσα στα γιορτινά χρώματα της φύσης αλλά και κάτω από την ευλογία ενός λαμπρού Ήλιου. Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή, ο ήρωας μας πρώτη φορά επικαλέστηκε τη θεϊκή δύναμη στη κάρτα του Μάγου (συμμετρική ως προς τον Ήλιο) και θέλησε τότε να την κατεβάσει στο επίπεδο της γης. Τα δύο παιδιά της κάρτας μας δεν έχουν καμιά τέτοια ανάγκη αφού ο Ήλιος τα λούζει πλουσιοπάροχα. Στη συνέχεια στη κάρτα του Ιεροφάντη οι δύο ιερείς έσκυβαν ζητώντας την ευλογία από αυτόν που εκπροσωπούσε τη θεϊκή δύναμη πάνω στη γη. Αντίθετα τα δύο παιδιά της κάρτας του Ήλιου δεν χρειάζεται να δείξουν καμιά υποταγή αφού είναι αθώα και αγνά από τη φύση τους. Στην κάρτα του Ερημίτη ο άνθρωπος κρατούσε ένα μικρό, τεχνητό φως στην αναζήτηση της φώτισης. Τα δύο παιδιά δεν κρατάνε ούτε αναζητάνε τίποτα αφού είναι ήδη πλήρη.

Μετά από αρκετές περιπέτειες φτάσαμε στην τελευταία επτάδα της μεγάλης αρκάνας που ξεκίνησε με τον ήρωα μας δεμένο στα δεσμά του Διαβόλου, του έκπτωτου αγγέλου του φωτός (εωσφόρος), συνεχίστηκε με το γκρέμισμα του Πύργου από το δυνατό φως του θεόσταλτου κεραυνού, οι ορίζοντες ανοίχτηκαν από το αιώνιο φως του Αστεριού, οι δαίμονες του υποσυνείδητου αντιμετωπίστηκαν κάτω από το χλωμό φως της Σελήνης και τελικά φτάσαμε στη γιορτή στο κήπο του Ήλιου. Φαίνεται ίσως παράξενο ότι ο ήρωας μας χρειάστηκε να περάσει όλα αυτά για να ξαναγίνει παιδί αλλά λέγεται ότι ο άνθρωπος πρέπει να περάσει από πολλές δοκιμασίες για να αναγνωρίσει τη σοφία που κρύβεται στην αθωότητα και απλότητα ενός παιδιού. Επίσης ο Ήλιος είναι ζωοδότης αλλά μπορεί να γίνει και πολύ σκληρός τιμωρός σε όποιον τον προσεγγίσει απροετοίμαστος... Όσοι τόλμησαν να αντικρίσουν τον Ήλιο χωρίς την απαραίτητη προστασία ή με φουσκωμένο εγωισμό (π.χ. ο Ίκαρος της μυθολογίας) κάηκαν από τις ακτίνες του. Όλες οι δοκιμασίες των προηγούμενων καρτών αποσκοπούσαν σε αυτήν την αφαίρεση καθετί περιττού ώστε να μείνει το πιο αγνό και γνήσιο κομμάτι του εαυτού που θα γιορτάσει ανέμελο την αναγέννηση του.

21)   Η Κρίση

Η ανάγκη του συμβολικού θανάτου του παλιού εαυτού προκειμένου ο άνθρωπος να αποκτήσει ανώτερη συνειδητότητα αναφέρεται σε πολλές αρχαίες παραδόσεις και αποτελεί κεντρικό στοιχείο του χριστιανισμού όπου υπάρχει η υπόσχεση της ανάστασης των νεκρών με την ενσάρκωση των ψυχών σε άφθαρτα σώματα. . Έτσι όποιος εγκαταλείψει τα εγκόσμια αγαθά, αγνοήσει τις εφήμερες απολαύσεις και σκοτώσει τον εγωισμό του, είναι σίγουρο ότι θα υποφέρει πολύ και σ' όλα τα επίπεδα. Ταυτόχρονα όμως θα κάνει χώρο στην καρδιά του για τη θεϊκή παρουσία αφού αυτό θα είναι το μοναδικό στήριγμα που θα του έχει απομείνει. Αυτή η παρουσία θα τον μεταμορφώσει εσωτερικά και βέβαια μια τέτοια μεταμόρφωση θα εκδηλωθεί αργά ή γρήγορα στον εξωτερικό κόσμο. Τουλάχιστον έτσι διδάσκουν οι άγιοι όλων των αιώνων. Συνεπώς δεν χρειάζεται να περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία για να ζήσουμε μια ανώτερη ζωή αφού ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος με προδιαγραφές πολύ ανώτερες από τη συμβατική ζωή που ζει. Ούτε χρειάζεται να περιμένουμε αυτήν τη μέρα της Κρίσης για να μάθουμε αν θα είμαστε με τους δίκαιους ή του αδίκους, αφού οι πράξεις όπως και οι σκέψεις μας διαμορφώνουν τη ζωή που ζούμε κάθε μέρα κάνοντάς την παράδεισο ή κόλαση. Ο αριθμός της κάρτας, είκοσι, δείχνει την ολοκλήρωση της δεύτερης δεκάδας. Στο τέλος της πρώτης δεκάδας ο ήρωας μας ήταν δέσμιος του Τροχού της Τύχης και του απαράβατου νόμου αιτίας - αποτελέσματος. Τώρα ολοκληρώνοντας τη δεύτερη δεκάδα έχει πλέον υπερβεί τους φυσικούς νόμους κι έχει σταθεί πάνω από τους περιορισμούς τους. Για να το καταφέρει αυτό χρειάστηκε να βουτήξει μέσα στον ασυνείδητο κόσμο του, να παλέψει με τα θηρία που βρήκε εκεί και να πετύχει την προσωπική μεταμόρφωση συνδέοντας το συνειδητό με το ασυνείδητο.

22)  Ο Κόσμος 

(Η Ουσία του Κόσμου, Ο Κόσμος των Ιδεών, η συνειδητοποίηση του αληθινού κόσμου, η Αυτοπραγμάτωση, η Φώτιση )

Εδώ όμως το ταξίδι τελειώνει και ο ήρωας μας έχει περάσει με επιτυχία όλες τις δοκιμασίες με αποτέλεσμα να έχει κριθεί άξιος για μια ανώτερη πραγματικότητα. Πλέον όλα τα αντίθετα, αρσενικό - θηλυκό, λογική - συναίσθημα, σκέψη - δράση, συνθέτονται αρμονικά αντί να αντιμάχονται το ένα το άλλο. Η μορφή είναι σχεδόν γυμνή κάτι που αποτελεί κοινό θέμα στις τελευταίες κάρτες αφού η τελευταία φορά που εμφανίστηκαν ανθρώπινες μορφές με κάποια ρούχα ήταν στη κάρτα του Πύργου όταν ο ήρωας μας είδε τα σχέδια και τις φιλοδοξίες του να γκρεμίζονται. Τώρα πια δεν έχει τίποτα να κρύψει και παρουσιάζει τη γυμνή αλήθεια αλλά η κατάσταση του διαφέρει από αυτή των παιδιών που χόρευαν γυμνά κάτω από το φως του Ήλιου ή της οικογένειας που βγήκε από τον τάφο υπακούοντας στο σάλπιγμα του Αγγέλου. Τώρα πια δεν έχει το άλλοθι της άγνοιας, ούτε χρειάζεται εξωτερικά ερεθίσματα αφού πλέον η συνειδητότητά του έχει ανεβεί σε ανώτερο επίπεδο. Τώρα ο ήρωας μας χορεύει συνειδητά έχοντας διανύσει με επιτυχία όλα τα προηγούμενα βήματα αλλά και πατώντας στέρεα στο έδαφος το δεξί, συνειδητό του πόδι. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά θα δούμε ότι στην εικόνα συνυπάρχουν και τα τέσσερα στοιχεία : 1) άγγελος : κούπες, συναίσθημα, νερό 2) Αετός : Σπαθί, νόηση, αέρας 3) Ταύρος  : νομίσματα, σώμα, υλική ζωή, γη. 4) Λιοντάρι: Μπαστούνια, σεξουαλική και δημιουργική ζωή,φωτιά. Επί πλέον στο κέντρο η ανθρώπινη φιγούρα  συμβολίζει την κατάκτηση της πεμπτουσίας. Πεμπτουσία:

Οι Έλληνες φιλόσοφοι από την Ιωνία θεωρούσαν ότι στην φύση υπάρχουν τέσσερα στοιχεία ή τέσσερις ουσίες: «η γη, το ύδωρ, το πυρ και ο αήρ». Ο Αριστοτέλης πρόσθεσε στην τετράδα αυτή «τον αιθέρα», ο οποίος θα αποτελέσει την πέμπτη ουσία ή πεμπτουσία.

Το στοιχείο αυτό παρουσιάζει, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, πολλές ιδιαιτερότητες: είναι αγέννητον, αγήρατον, άφθαρτον, αΐδιον, αναυξές και αναλλοίωτον. Επιπλέον, εντοπίζεται στα ψηλά στρώματα του ουρανού (στον «ανώτατον τόπον») όπου κατοικεί η θεότητα.

Η πέμπτη ουσία λοιπόν, η quinta essentia των Δυτικών, σημαίνει την βασική ουσία κάθε όντος, τον πυρήνα γύρω από τον οποίο οργανώνεται η ύπαρξή του.

Ο «ΤΡΕΛΟΣ» Όταν τοποθετούμε τον Τρελό στο τέλος της σειράς των μεγάλων Αρκάνων, το κάνουμε για να δείξουμε την απόλυτη απελευθέρωση της συνείδησης από κάθε δεσμό, κανόνα, φραγμό, ανάγκη, ταυτότητα και απαγόρευση: έναν Φωτισμένο, έναν Ισόθεο, μια απύθμενη απελευθερωτική δύναμη.  Για τον μέσο άνθρωπο είναι το ακατανόητο , το ασύλληπτο που μπορεί να αποδοθεί μόνο με μειωτικούς όρους. Το εγωκεντρικό άτομο έχει την τάση να κατατάσσει κάθε τι που το ξεπερνάει όχι πάνω από το ίδιο, σε μια ανώτερη κλίμακα αξιολόγησης, αλλά κάτω από τον εαυτό του , δηλαδή στη σφαίρα της παθολογίας .... Για πολλούς οτιδήποτε ξεφεύγει από τα στενά όρια της εμπειρίας τους είναι απλά μυθεύματα, φαντασιοπληξίες και ψευδαισθήσεις....

Διάφορες εκδοχές του Τρελού  :

1) http://www.theosophy.com/theos-talk/200809/tt00197.html 

2) http://osholand.blogspot.gr/search/label/%CE%9A%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BD%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CF%8D%CF%81%CF%84%CE%B9

3) http://iordanisp.wordpress.com/2011/10/20/%CE%B1%CE%BD-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%B2%CE%BF%CF%8D%CE%B4%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF-%CF%83%CE%BF%CF%85/

4) http://autognosia.pblogs.gr/2010/06/o-dromos-toy-mathhth-hwris-daskalo.html

5) http://autognosia.pblogs.gr/2008/02/otan-o-mathhths-einai-etoimos-o-daskalos-emfanizetai.html

6) http://www.youtube.com/watch?v=E5zNiBY8ZtM

7) http://advaita.thepodcastnetwork.com/2007/03/30/u-g-krishnamurti-gives-up-the-illusion/ 

8)  http://defense-of-reason.blogspot.gr/2010/12/my-criticism-of-ug-krishnmurti.html 

9)  http://www.ugkrishnamurti.org/ug/polish_translation/nwo/01-The%20Unrational%20Philosphy%20Of%20U.G.%20Krishnamurti.pdf 

10) http://spiritual-minds.com/oshoonug.htm 

11) http://www.selfgrowth.com/articles/jiddu_krishnamurti_vs_ug_krishnamurti_kramer_vs_kramer_divorce_meaning.html 

12) http://www.patheos.com/blogs/drishtikone/2013/01/what-osho-said-about-j-krishnamurti-and-his-work-on-his-death/

13) http://www.allconsidering.com/2011/jiddu-krishnamurti/

14) http://www.allconsidering.com/2008/my-disillusionment-with-jiddu-krishnamurti/